Дунгешвор гыйбадәтханәсе
Дунгешвор Гыйбадәтханәсе (Непал телендә: डुङ्गेश्वर मन्दिर) ул Карнали Прадешта, Дайлекх районында дин чараларның берсе. Бу урын түбән Дунгешворда урнашкан, бу Дайлекх районында иң югары урын. Бу урын Лооһр елгасы[1] һәм Карнали елгасы кушылган урында, диңгез дәрәҗәсеннән 544 метр биеклектә урнашкан. Борынгы вакытта монда көннең ахыры булган дип ышанылган. Дунгешворда Сһидешвор һәм Дунгал Гыйбадәтханәсе бар.[2] Борынгы изге ут риваяте һәм Дайлакх районының Вайшванкар риваяте буенча бу урын Дайлекх районында биш мәшһүр Панчкошиның урыны булып тора.[3] Хәзерге вакытта Науле Катувал авылында Дуллу муниципалитетына алып баручы күпер урнашкан.[4][5] Дайлекхта Түбән Дһангешвор һәм Югары Дһангешвор дигән урын бар.
| Гыйбадәтханә | |
Дунгешвор Гыйбадәтханәсе
| |
 | |
| Төбәк / район | Дайлех районы, Науле Катувал, Дуллу муниципалитеты |
Нигезләве
үзгәртүРиваять буенча Җьйотиха Упадһьяй дигән брамин көн саен Самскара һәм Сантана ритуалларын башкарганнан соң һәм мәгарәгә кергәннән соң көн саен сәфәр кыла торган булган. Бу мәгарәдә ул Шивага табынган һәм медитация кылган, җәза алган һәм өенә кайтканнан соң брамин кулларында ниндидер эшләүгә мөмкин булмауны күргән. Гәрчә аның сәламәтлек халәте зәгыйфь булса да, 1935 елда ул Карнали елгасы ярларында Сагар Гири дигән изгене очраткан. Шулай итеп ул Сагар Гирины табынуны дәвам итәргә сорган, чөнки сәламәтлеге какшаган булганга табына алмаган. Браминның мөрәҗәгатен кабул итеп, Гири Тһарның яшь кешесе Лингамны алып килгән[6], гыйбадәтханәне нигезләгән һәм илаһи куәтнең яңа хуҗасы булып киткән. Шуннан соң тугърылар һәм патшалар гыйбадәтханә яклавы белән гыйбадәтханәдә табыну өчен дамаһа, лозунг һәм пот ясаганнар. Шуннан соң әкренләп гыйбадәтханә дә салынган булган.[4]
Гыйбадәтханәне төзү
үзгәртү
Гыйбадәтханәнең табыну тәртибе бөтен даирәдә колач алу башлаган. Берникадәр вакыт узгач Аччам районыннан ике кыз Ганга һәм Җамуна урынга Илаһка табыну нияте белән кияүгә чыкмыйча килгәннәр. Аларның катнашуын күреп, Сагар Гири гыйбадәтханәне аларга тапшырган һәм Һималайяларда мәңге яшәү өчен киткән. Табыну һәм гыйбадәтханәне карау өчен, аларны “Дэваки” яки Алиһәләр дип атый башлаганнар. Шуннан соң гына Дэвиларга табыну тәртибе шул урынга кертелгән булган. Һәм тугърылар саны шулай ук үскән. Шуннан соң, патша Притһви Нараян Шаһ picked up Дамаһа, Нагараны һәм гыйбадәтханә символын алган һәм Хануман Дһока, Катмандуга алып кителгән булган һәм анда талап алынган булган. 1960-ынчы елда Дамаһа, Нагара һәм символ Сидһешвор Маһадэв гыйбадәтханәсенә кайтарылганнан соң, ике программа кертелгән булган. Ганга һәм Җамуна кияүгә чыккан булганнар.
Хәзерге каһиннәр һәм изгеләр
үзгәртүНароттам Гири үлеменнән соң, Кабираҗ Гири (B.S. 1980), Кһагендра Гири (B.S. 1998), Җайдэв Гири (B.S. 2007), Сундар Гири (B. S. 2030), Чоура Гири (B. S. 2034), Чоура Гириның хатыны Ранга Гири (B.S. 2040), Чоура Гириның улы Шукдэв Гири (B.S. 2043) һәм 2054 елдан соң Хадга Гири Маһантны караганнар. Охшаш рәвештә бу гыйбадәтханәгә Сиддһешвар Маһадэв, Калика Бһагвати, Ганешҗи, Калсайни Бһайраб, Батук Бһараб һәм башка Илаһлар һәм Алиһәләр бирелгән булган, шулай да гыйбадәтханә табынуда көйләнү булмаган. Шул вакытта Ламсал дигән бер мәгълүм булмаган изге табына башлаган, әмма каһәр алган һәм газаплана башлаган. Шуннан соң ул туктаган. Шуннан соң Чһадунге Браһман һәм Ласмал Браһман газаплануга күрә туктаганнар. Бикрам Самбат календаренең 2036 елыннан соң Җйоттихар Упадһьяның токымы Бишну Прасад Упадһйя хәзерге вакытка кадәр гыйбадәтханәнең табынуын җитәкләгән.
Табыну традициясе
үзгәртүГыйбадәтханәнең табигый изге уты кендекнең савытына тоташтырылган булып теләсә-нинди башка изге утларны яндыру өчен кирәк дип ышаныла. Әгәр дә шулай булмаса, ихтирам күрсәтмәү, корылык, ачлык килеп чыгарга мөмкин. Сидһешвор Маһадэв гыйбадәтханә гадәттә Виджаядашами көнендә ачыла. Дашайн көненнән башлап, гыйбадәтханәдә дини тавышлар һәм музыка белән Виджаядашами көнендә тәкъдим итүләр була. Гыйбадәтханәдә өмет тактасында шулай дип язылган "श्री ५ पृथ्वीवीरविक्रम शाहदेव विक्रम संवत १९६०", ягъни "Аның Олылыгы Притһви Бир Бикрам Шаһ Дэв Бикрам Самват 1960" һәм "वि.सं. १९८१", ягъни (Бикрам Самбат) һәм "वि. सं. १९८९", ягъни (Бикрам Самват 1989) һәм ике чаң бар. Гыйбадәтхандә Шивалинг бар. Охшаш рәвештә гыйбадәтханәдә тришула, балта һәм кылычка Бһагвати Алиһәсенә буларак табыналар.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Dolma, Tenzin. Heritage of Surkhet, Dailekh at first glance (en).(үле сылтама)
- ↑ Inseconline » Districts » Dailekh.
- ↑ Magazine, New Spolight. Karnali: The Importance Of Local Voices In Nepal's hydropower Projects (en).
- ↑ 4,0 4,1 Thousand years old heritages in Dailekh await conservation and promotion (en-US) (2018-08-31). әлеге чыганактан 2021-11-29 архивланды. 2020-04-28 тикшерелгән.
- ↑ Agent Locator | Branch Office Dungeshwor 6 Dailekh, Bheri | Western Union.
- ↑ "डुङ्गेश्वर मन्दिर", विकिपिडिया (in непали), 2019-03-09, retrieved 2019-03-12