Гожув-Велькопольски мөселман дини җәмгыяте

Гожув-Велькопольски мөселман дини җәмгыяте (пол. Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Gorzowie Wielkopolskim) — Польшадагы мөселман дини берлеге составына керүче Гожув-Велькопольскийдагы штаб-квартирасы белән мөселман оешмалары берәмлеге.

Тарих

Икенче бөтендөнья сугышына кадәр мөселман җәмгыятьләре рәсми татар мәхәлләләре булган һәм Польшада мөфтинең Вильнюстагы резеденциясе белән Мөселман дини берлегенә буйсынган. Икенче бөтендөнья сугышыннан соң, Новогрудоктагы иң зур мөселман җәмгыятенең 400гә якын әгъзасы, 1935 елгы халык санын алу нигезендә, 717 тарафдар исәпләнә, алар Гожув-Велькопольскига караган. Алар Яжув-Яниц районында хәзер дә «Татар тавы» дигән исем йөртә торган урында урнашкан.

1959 елның ноябрендә Польшаның Халык Республикасында мөселманнарның дини берлеге Зелене-Гурада губерна милли советы Президиумының дини бүлегенә Гожув-Велькопольскийда мөселман дини берләшмәсе төзүгә ризалык бирү үтенече белән мөрәҗәгать итә һәм шул ук елны 12 декабрендә рөхсәт ала. Штаб-фатир сыйфатында Сөләйман Лебедев йорты (муниципалитетның үз урыны булмый) күрсәтелгән, ә рәисе итеп Мостафа Шәехидевич билгеләнгән. 1945 елның җәендә Гожув-Велькопольскигә Новогрудоктан 100 гә якын татар гаиләсе белән килгән имам Бәкер Родкевич коммунаның беренче җитәкчесе була. Дога кылулар имам йортында үткән. Алар янына шушы җирлектәге башка шәһәрләрдән дә дин тотучылар да килгән: Витницы, Тшцянка, Слубицедан, чөнки коммунага төньяк - көнбатыш Польша татарлары, төгәлрәге Кошалин, Познань, Щецин һәм Зелеен Гуе провинцияләре татарлары кергән. 1965 елда коммунаның халкы 218 кеше булган. 1969 елда Щецында яшәүче татарлар үз җәмгыятьләренә нигез салалар, ул ике елдан соң югары мөселман берлеге коллегиясе карары белән Любавка гмины белән берләшә. 1984 елга кадәр Госувга күчерелә.

1993 елдан муниципалитет рәисе итеп Розалия Александрович билгеләнә һәм аны 2007 елга кадәр җитәкли. 2008 елда аның вафатыннан соң яңа рәис сайланмый һәм муниципалитет эшчәнлеге туктатыла. 2012 елда Гожув-Велькопольски мөселман дини җәмгыяте таркала.

Чыганаклар

Janusz Kamocki, Ali Miśkiewicz, Tatarzy słowiańszczyzną obłaskawieni, Kraków 2004, ISBN 83-242-0287-0, s. 98-100
Krzyżanowski P. J. Działalność muzułmańskiej gminy wyznaniowej w Gorzowie Wielkopolskim w świetle materiałów archiwalnych s. 310-334
Krzyżanowski P. J. Osadnictwo tatarskie w Gorzowie Wielkopolskim NURT SVD 2 2017 s. 43-59