Георгий Габричевский
Георгий Норбертович Габричевский (1860-1907) - рус галиме, микробиолог, фәнни мәктәпкә нигез салучы, Мәскәү университеты профессоры, Россиядә бактериологик препаратлар җитештерүне оештыручыларның берсе.
| Георгий Габричевский | |
|---|---|
.jpg) | |
| Туган | 11 (23) февраль 1860 Мәскәү, Россия империясе[1] |
| Үлгән | 5 (18) апрель 1907 (47 яшь) Мәскәү, Россия империясе[1] |
| Күмү урыны | Пәтницки зираты[d] |
| Ватандашлыгы | Россия империясе |
| Әлма-матер | Мәскәү университетының медицина факультеты[d] |
| Һөнәре | тәрҗемәче |
| Эш бирүче | Мәскәү император университеты[d], Эксперименталь медицина институты[d] һәм Московский научно-исследовательский институт эпидемиологии и микробиологии им. Г. Н. Габричевского[d][2] |
| Җефет | Елена Васильевна Бодиско[d] |
| Балалар | Евгений Георгиевич Габричевский[d] һәм Александр Габричевский |
| Гыйльми дәрәҗә: | медицина докторы[d] һәм доктор наук[d] (1888) |
| Фән өлкәсе: | микробиология |
| Эш урыны: | Мәскәү император университеты[d], Эксперименталь медицина институты[d] һәм Московский научно-исследовательский институт эпидемиологии и микробиологии им. Г. Н. Габричевского[d][2] |
| Гыйльми дәрәҗә: | медицина докторы[d] һәм доктор наук[d] (1888) |
| Фәнни җитәкче: | Пауль Эрлих[d], Роберт Кох, Илья Мечников һәм Ру, Пьер Поль Эмиль[d] |
Биографияcе
үзгәртүГабричевскийның әтисе, Саксон гражданины Норберт Йосифович фотограф була. 1860 елда ул 5-нче кварталның Арбат өлешендә, Барыков йортында, Тверский капкасы янында, Страстный монастыре каршында, хатыны Луиза Римейның исеме белән аталган «Римей» фотография фирмасын ача. Мәскәү фотографы Михаил Тулинов ярдәмендә Габричевскийның уйлап табуы теркәлә һәм, 1863 елның 12 апрелендәге гаризасы буенча, 1863 елның 21 ноябрендә уйлап тапкан перспективалы фотография аппаратына 3 елга аерым хокуҡ бирелә. Уйлап табуның асылы шунда ки, фотография аппараты объективы пыялаларының аерым бер кушылмасы исәбенә аппараттан төрле ераклыкларда урнашкан кешеләрне фотога төшерү мөмкин була[3] .
Георгий Габричевский 1878 елда 3-нче Мәскәү гимназиясен, аннары Мәскәү университетының медицина факультетын тәмамлый ( 1884 ). Университетты тәмамлагач, ул Россия гражданлыгын кабул итә [4] .
1884-1885 елларда ул Иске Екатерина хастаханәсенең неврология бүлегендә табиб-экстерн булып эшләй; 1885-1886 елларда Мәскәү университетының физиология кафедрасы прозектор ярдәмчесе; Чериновның препедевик терапевт клиникасында ординатор була. 1888 елда ул, «К вопросу о возбудимости мышц. Экспериментальное исследование» темасына диссертация яклап, медицина докторы була.
1889-1891 елларда аны чит илгә җибәрәләр, анда ул И. И. Мечников, Роберт Кох, Эмиль Ру, Пауль ЭрлихI лабораторияләрендә стажировка үтә.
Россиягә кире кайткач, ул (1891) медицина факультетының приват-доценты булып раслана. Ул Мәскәү университетының терапевт клиникасында бактериологик лаборатория оештыра һәм аны 1891-1895 елларда җитәкләй. 1895 елдан алып гомеренең ахырына кадәр ул шәхси иганәләр ярдәмендә оештырылган Бактериология институты директоры булып эшләй, аның өчен Яңа Екатерина хастаханәсендә Иске анатомия театры бинасы бирелә. Институтта ул Россия бактериологлары мәктәбен булдыра (Н. М. Берестнев, П. В. Циклинская, В. И. Кедровский һәм башкалар). Габричевскийның фаҗигале үлеменнән соң институтка аның исеме бирелә (1909) [4].
Габричевский - Россиядә бактериологияне өйрәнүгә нигез салучыларның берсе, дифтерия, скарлатина, кире кайтарылган тиф, малярия, чума, бактериологиянең гомуми мәсьәләләре, серотерапия методларын эшләү буенча 100-гә якын фәнни эш авторы. Габричевский тарафыннан скарлатинаның стрептокококк теориясе тәкъдим ителә, үтерелгән скарлатинозга каршы вакцина (аны үзендә сынай) тәкъдим ителә һәм аны җитештерү оештырыла. Россиядә беренче булып ( Н. Ф. Филатов белән бергә) Габричевский дифтерияне сыворотка белән дәвалауны уңышлы куллана. Г. А. Левенталь белән бергә кабатланучы тифны диагностикалау өчен серологик проба тәкъдим итә. Габричевский кеше организмында кире кайтарылган тифның спирохетын җимерүдә бактерицид матдәләрнең зур ролен раслай. Касәләрдә анаэробларны үстерү ысулын, бактерияләрнең актив хәрәкәтчәнлеген билгеләүнең яңа ысулын тәкъдим итә; дизентерия антитоксины һәм дизентериягә каршы сыворотка ала. Россиядә беренчеләрдән булып маляриянең комарлар белән күчерелүе теориясен яклай, малярия җирләренә өч экспедиция оештыра.
Габричевский оештырган Бактериология институты сывороткалар һәм вакциналар җитештерә. Габричевский (1894) Россиядә дифтерияга каршы сыворотка җитештерүне оештыра, бу практикада киң кулланыла башлай [4]. Ярдәм булмай, иммунизация өчен беренче атны үзенең аз акчасы белән сатып ала. Эш авыр була. Иммунизация өчен махсус бүлмәләр булмай. Габричевскийның һәм якын галимнәр төркөмөнөң армый-талмый, энергияле эшчәнлеге нәтиҗәсендә, 1895 елның көзенә 22 ат өчен абзар төзелә: 18-е дифтерияга каршы, 1-е - столбнякка һәм 3-се - стрептококка каршы сыворотка алу өчен иммунизацияләнә.
Ун ел эчендә (1895-1905), бактериология институты хезмәткәрләре тарафыннан 200 фәнни хезмәт бастырыла. Бу әсәрләрнең авторлары - Л. С. Розенталь, П. В. Циклинская, С. С. Муравьев, В. И. Молчанов, И. Л. Бомштейн,С. С. Стериопуло, В. И. Яковлев. Көн саен барлык хезмәткәрләр дә бер сәгать иртәнге ашка җыелалар. Бактериология һәм биология сораулары турында җанлы әңгәмә бара. Л.А. Чугаев, В. И. Габричевский истәлегенә багышланган X Пирогов съезды утырышында сүз алып барганда, институтта «эллина да, яһүд тә, варвар да» юк, барысы да тигез иде, һәм барлык хезмәткәрләр дә Фәнгә һәм Ватанга мәхәббәт белән бер үк төрле берләштеләр, дип ассызыклай.
Хайваннарны иммунлаштыру буенча зур пневмониягә каршы вакцина әзерләү тәҗрибәсен үткәргәндә зарарланып вафат була. Мәскәүнең Пятницкое зиратында җирләнгән.
Төп хезмәтләре
үзгәртү- «К вопросу о возбудимости мышц: Эксперим. исслед. Г. Н. Габричевского» (М.: Унив. тип., 1888. — 140 с.) «Очерк нормальной и патологической морфологии крови» (М.: Унив. тип., 1891. — 62 с.)
- Габричевский, Г. Руководство к клинической бактериологии для врачей и студентов. С 31 рисунком в тексте и с 4 таблицами. — СПб.: К. Л. Риккер, 1893. — 172 с.
- Габричевский, Г. Бубонная чума и меры борьбы против неё: Лекция. — М.: Тип. М. Г. Волчанинова, 1897. — 26 с.
- Габричевский, Г. Бубонная чума и меры борьбы против неё: Лекция. — 2-е изд. — М.: Т-во скоропеч. А. А. Левенсон, 1904. — 30 с.
- Габричевский, Г. Медицинская бактериология. — 2-е изд. — М., 1903. — 414 с.
- Габричевский, Г. Медицинская бактериология. — 3-е изд., значит. доп. — СПб.: Изд-е К. Л. Риккера, 1907. — XII, 496, V с.
- Габричевский, Г. Медицинская бактериология. — 4-е изд., посмертное, доп. — М.: Тип. И. Н. Кушнерев и Ко, 1909. — 560 с
Гаиләсе
үзгәртүАбыйы: Валерий Норбертович Габричевский - Дон политехник институтының физика профессоры.
Хатыны: Елена Васильевна Бодиско (21 февраль 1862 - 13 сентябрь 1930)
Балалары:
- Александр (25 август / 6 сентябрь 1891 Мәскәү - 3 сентябрь 1968 Коктебель) - сәнгать белгече, әдәбият белгече, тәрҗемәче, сәнгать белеме докторы. Хатыны: Наталья Алексеевна Северцова, рәссам (1901-1970)
- Евгений (1893 Мәскәү - 5 апрель, 1979 Мюнхен) - галим биолог, рәссам.
- Георгий (1896 елның 20 октябре Мәскәү - 1979 елның 8 ноябре. Нью-Йорк) - рәссам, укытучы
- Елена (25 апрель 1899 Мәскәү - 19 март 1937 Италия)
- Ирина (31 октябрь / 13 ноябрь 1900 Мәскәү - 27 июнь 1996 Нью-Йорк), ире Сергей Михайлович Кочубей.
Хәтер
үзгәртү - Г. Н. Габричевский исемендәге Эпидемиология һәм микробиология фәнни-тикшеренү институты. [5] [6] .
- 1960 елда Габричевскийга багышланган СССР почта маркасы чыгарыла.
- А. С. Пушкин исемендәге Сынлы сәнгать дәүләт музеенда аның скульптор О. Роден эшләгән бюсты урнашкан.
- 1965 елда Мәскәүдә Габричевский урамы барлыкка килде
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Габричевский Георгий Норбертович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Трушин М. В. Развитие микробиологии в Казанском университете в начале XX в.: итоги первого десятилетия работы Бактериологического института, The development of microbiology at Kazan University in the early 20th century: The results of the first ten years of the work of the Bacteriological Institute // Историко-биологические исследования — 2020. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2020-12006
- ↑ Шипова Т. Н. Фотографы Москвы — на память будущему. 1839—1930: Альбом-справочник. — М.: Изд-во объединения «Мосгорархив»; АО «Московские учебники», 2001.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Императорский Московский университет, 2010
- ↑ Бактериологическому институту было присвоено имя Г. Н. Габричевского в 1909 г. .
- ↑ Официальный сайт МНИИЭМ
Әдәбият
үзгәртү- Габричевский, Георгий Норбертович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Куприянов П. С. ГАБРИЧЕВСКИЙ Георгий Норбертович // А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков Императорский Московский университет: 1755—1917 : энциклопедический словарь. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 142—143. — ISBN 978-5-8243-1429-8.
- Нечаев С. В. Г. Н. Габричевский — основоположник отечественной микробиологии. 1860—1907 / С доп. и под ред. проф. А. И. Метелкина. — М.: Медгиз, 1960. — 224 с. — (Выдающиеся деятели отечественной медицины). — 2500 экз.
- Скороходов Л. Я. Краткий очерк истории русской медицины. — Л.: «Практическая медицина», 1926. — С. 242—243. — 262 с.
Сылтамалар
үзгәртү- Биография
- Габричевский Георгий Норбертович. 2017-08-29 тикшерелгән.