Henrix IV

	Henrix IV; fr. Henri IV (III); bask. Henrike IV (III)
aña qädär:	Henrix III
däwamçısı:	Lüdovik XIII
aña qädär:	Janna III d’Albre[en]
däwamçısı:	Lüdovik XIII
Tuu:	13 dekäber 1553
Ülem:	14 may 1610 (56 yäş)
Dinastiä:	Burbon
Äti:	Antuan de Burbon
Äni:	Janna d'Albre
Xatını:	1. Margarita Valua; 2. Mariä Mediçi

Henrix IV Böyek yäki Añri IV (Henrix Navarradan, Henrix Burbon; fr. Henri IV, Henri le Grand, Henri de Navarre; 1553 yılnıñ 13 dekäbre, Po — 1610 yılnıñ 14 mayı, Parij) — Fransiä Dini suğışlarında hugenotlar citäkçese, Navarra patşası 1572 yıldan (Henrix III bularaq), Fransiä patşası 1589 yıldan (räsmi — 1594 yıldan), Burbonnar fransuz patşalar näselenä nigez saluçı.

Tormış yulı

1553 yılda däw äti Henrix d'Albre kirmänendä, Po şähärendä dönyağa kilä. Änise Janna d'Albre anı protestant ruxına tärbiäli.

1561 yılda Henrixnıñ ätise Antuan de Burbon ulın patşalar sarayına, Parijğa alıp kilä. Henrix şahzadälär belän üsep tora.

Berençe Dini suğıştan soñ Henrix solıxnı saqlar öçen patşalar sarayında qalğan.

1567 yılda Bearn şähärenä qayta.

1568 yılda protestant admiral Gaspar de Kolinyi citäkçelegendä öçençe dini suğışta qatnaşa.

1572 yılda änise Janna d'Albre ülgännän soñ, Henrix II iseme astında Navarra täxetenä utıra.

1572 yılda Yekaterina Mediçi taläbe buyınça Karl IX señlese Margarita Valua ğa öylänä. Şuşı öyläneşü protestantlar katoliklar belän tatulaştırır öçen ütkärelgän.

24 avgustta Varfolomey tönendä Henrixnıñ tarafdarları — protestantlar Parijda üterelä.

Varfolomey tönendäge suyışta isän qalğan Henrix berniçä tapqır din alıştıra, 1594 yılda «Parij messağa layıq bula» dip äytkäç, katoliklıqnı qabul itä. 1495 yılda Rim papası annan çirkäwdän quunı töşerä.

1598 yılda Henrix IV protestantlarğa dini irekne birgän Nant färmanın imzalağannan soñ, Hugenotlar suğışları tämamlana.

Ministr Sülli^[en] eşçänlegenä tayanıp, Hentix IV tışqı säyäsättä xristian patşalar Bötenawrupa berlegen tözemäkçe bulğan.

1610 yılda katolik dindarı Fransua Ravalyak tarafınnan üterelä. Sen-Deni patşalar abbatlığında kümelgän.

Täxet mirasçısı Lüdovik XIII buyğa citkängä qädär, Henrivnıñ tol xatını Mariä Mediçi regent bulıp iğlan itelä, 1617 yılğa qädär xakimlek itä.

Monı da qarağız

Ädäbiät

Балакин В. Д. Генрих IV. — Молодая гвардия, 2011. — 325 с. — ISBN 978-5-235-03407-5.
Баблон Ж.-П. Генрих IV. Ростов-на-Дону, 1999.
Плешкова С. Л. Генрих IV Французский. — Вопросы истории. — 1999. — № 10. — С. 65-81.