Вацлав Ганка
Вацлав Ганка ( чех. Václav Hanka Васлав Ханка ; 10 июнь 1791 , Көниггрец янындагы Горжиневес, хәзерге Градец-Кралове - 12 гыйнвар 1861 , Прага ) - чех филологы һәм шагыйре, славян, укытучы, милли яңарыш лидеры, ялган Краледворск һәм Зеленогорск кулъязмаларын язучы һәм җитештерүче буларак билгеле.
| Вацлав Ганка | |
|---|---|
.jpeg) | |
| Туган телдә исем | чех. Václav Hanka |
| Туган | 10 июнь 1791[1][2][3][…] Горжиневес[2][4][5] яки Һрадетс-Кралове, Боһемия кыйраллыгы[d], Земли Чешской короны[d], Изге Рум империясе[6] |
| Үлгән | 12 гыйнвар 1861[1][2][3][…] (69 яшь) Прага, Боһемия кыйраллыгы[d], Земли Чешской короны[d], Австрия империясе[2][3][4][…] |
| Күмү урыны | Вишеһрад зираты[d] |
| Яшәгән урын | birthplace of Václav Hanka[d] |
| Ватандашлыгы |  Австрия империясе |
| Әлма-матер | Карл университеты[d] |
| Һөнәре | телбелгеч, шагыйрь, китапханәче, әрхипче, педагог, тәрҗемәче, язучы, тарихчы, археолог, ыславис, университет профессоры |
| Эш бирүче | Карл университеты[d] |
| Фән өлкәсе: | филология, славистика[d][2] һәм тәрҗемәчелек[d][2] |
| Эш урыны: | Карл университеты[d] |
 | |
Ул Көниггрецтагы мәктәптә укыган (1806-нчы елдан соң Наполеон I белән союздаш булган Австрия армиясенә чакырылмас өчен җибәрелгән), аннары Прага Карл университетына укырга керә һәм анда чех телен яклау өчен түгәрәк булдыра. Ул Венада хокук өйрәнә һәм анда чех газетасы бастыра.1813 елда ул славян филологиясенә нигез салучы Йосеф Добровский белән таныша.
Ялган "табышлары"
үзгәртү1815 елда Прага музееның беренче китапханәчесе була һәм гомеренең ахырына кадәр шушы вазифада эшли. Иске славян һәм рус телләрен Карл университетында (Прага) укыта.
Чехларның башка славян халыклары белән мәдәни элемтәләрне ныгытуга ярдәм итә. Ул рус тарихы һәм борынгылары җәмгыяте әгъзасы итеп сайлана. Панславизм тарафдары, актив русофил, моның өчен патша Хөкүмәтеннән акчалата ярдәм һәм бүләкләр алган. Чех теленә украин җырларын, «Слово о полку Игореве» әсәрен тәрҗемә итә.
Вацлав Ганканы ялган кулъязмалар (Краледворская рукопись, Зеленогорская рукопись) эшләгән дип гаеплиләр. Әмма славянофилләр бу эшне яхшы ният белән эшләгәндер, дип саныйлар. XIX гасыр ахырында Ян Гебауэр бу кулъязмаларны ялганлыкта гаепләп һәм моны филологик анализ ярдәмендә исбатлаган вакытта, фальсификацияләр үз ролен ярты гасыр башкарган инде.
Бәлкем, Ганканың иң "зарарлы" фальсификациясе - 1242 елда Монгол-татарларны Оломук янында Ярославының җиңүе хикәяседер (Краледвор кулъязмаларының берсе). Бу мифик сугыш бер тарихи әсәрдән икенчесенә адашып йөри, һәм кулъязмалар фаш ителгәннән соң да, ул хәтта ЗСЭның өченче басмасына керә.
Чех-рус композиторы Игнатий Воячекның Реквиемы (1861) Ганка истәлегенә багышланган.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Брокгауз энциклопедиясе
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Dr. Constant v. Wurzbach Hanka, Wenzeslaw // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Тасвирый сәнгать әрхибе — 2003.
- ↑ 5,0 5,1 regional database of the Municipal Library of Hradec Kralove
- ↑ 6,0 6,1 regional database of the Research Library in Hradec Králové
Әдәбият
үзгәртү- Л. П. Лаптева. Краледворская и Зеленогорская рукописи и их оценка в России XIX и начала XX вв. // Studia slavica, Budapest, 21, 1975, 67-94.