Bäräk xan
Bäräk xan (براق خان Baraq xan) — Altın Urda xanı (1423-1426 häm 1427-1428).
| Bäräk xan براق خان Baraq xan | ||
| ||
|---|---|---|
| aña qädär: | Oluğ Möxämmäd | |
| däwamçısı: | Oluğ Möxämmäd | |
| ||
| aña qädär: | Oluğ Möxämmäd | |
| däwamçısı: | Oluğ Möxämmäd | |
| Dine: | İslam | |
| Tuu: | ? | |
| Ülem: | 1429 yıl | |
Tarix
үзгәртүBäräk - Urus xan onığı.
1419-1420 yılda İdegäy häm Qäderbirde arasında Cäyek yanındağı bäreleş näticäsendä ike köndäş häläk bula. İdegäy wafatınnan soñ, Bäräk Altın Urdadan Sämärqand şähärenä, Oluğbäk yanına qaça.
Oluğbäk yärdämenä qaramastan, Bäräk yänä Oluğ Möxämmädkä ciñelä.
1420 yılda Bäräk Käbäk xannı ciñä.
Ber çığanaq buyınça (Poçekayev) Bäräk xan İdegäy ulı Mansur yärdämendä 1421-1422 yılda Oluğ Möxämmädne ciñä, soñraq täxetkä bütän däğwaçı Xodaydatnı ciñä, 1423 yılda üzenne Altın Urda xanı itep iğlan itä.
Ciñelgännän soñ, Oluğ Möxämmäd Vitovt yärdämendä Qırım häm Xacitarxannı alıp qaytara, 1426 yılda Bäräkne ciñep, Saray şähären ala.
Bäräk Könçığış Däştkä çigenä, Oluğbäkne ciñep, Oluğbäk atası Şahruxqa ciñelä.
Ciñelgännän soñ, Bäräk Mansurnı xiänätkä ğäyepli häm 1427 yılda üterä.
1427 yılda Bäräk yänä Saray şähären basıp ala. Läkin Bolğar Olısı häm Xacitarxan Oluğ Möxämmäd xäkimiäte astında qalğan. Bu waqıtta berdäm Altın Urda turında äytep bulmıy inde.
Qırımda Xaci Gäräy 1449 yılda xäkimiätkä kilä, anıñ tuğanı Däwlätbirde 1427 yılda Bäräkkä qarşı höcüm itä, läkin suğışta wafat bula.
Däwlätbirde belän suğış Bäräkneñ köçlären qaqşata, näticädä Oluğ Möxämmäd anı tar-mar itä häm İdel-Ural töbägennän qua.
1428-1429 yılda qaçqan Bäräk Mansur bertuğannarı häm İdegäy ulları Ğazi häm Näwrüz tarafınnan üterelä. Mansur qärdäşläre abıyın üterü öçen Bäräkkä üç qaytarğan.
Bäräk İdel-Ural töbägennän qaçqannan soñ, Bäräk toqımı da İdel-Uralğa qaytmıy inde. Soñraq ciñüçe Oluğ Möxämmäd Qazan xanlığına nigez sala, ä qazaq çığanaqları buyınça Bäräk xan warisları Canibäk häm Gäräy xan 1456 yılda Qazaq xanlığına nigez sala.
| Elgäre: Oluğ Möxämmät |
Altın Urda xanı 1423-1428 |
Annarı: Oluğ Möxämmät
|
Ädäbiät
үзгәртү- Равил Фәхретдинов. ТАТАР ХАЛКЫ ҺӘМ ТАТАРСТАН ТАРИХЫ.
- Мыськов Е. П. Политическая история Золотой Орды (1236—1313 гг.). — Волгоград: Издательство Волгоградского государственного университета, 2003. — 178 с. — 250 экз. — ISBN 5-85534-807-5
- Почекаев Р. Ю. Цари ордынские. Биографии ханов и правителей Золотой Орды. — СПб.: ЕВРАЗИЯ, 2010. — 408 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-91852-010-9
- Селезнёв Ю. В. Элита Золотой Орды. — Казань: Издательство «Фэн» АН РТ, 2009. — 232 с.
- Абд-ар-раззак Самарканди Места восхода двух счастливых звёзд и места слияния двух морей // Сборник материалов, относящихся к истории Золотой Орды. — М., 1941.