Bolğar runnarı

Bolğar runnarı — VI—X ğasırlarda borınğı bolğarlarda qullanılğan imlä. X ğasırda Dunay buyı Bolğarı däwlätendä kiril älifbası belän berrättän, İdel buyı Bolğarı ilendä ğäräp imläse belän XI ğasırğa qädär çamalap qullanılğan, soñraq İdel buyı Bolğarı tulısınça ğäräp älifbasına küçerelgän.

Dr. Dobrev buyınça 132 Bolğar runı

Pliska şähärendä tabılğan runnar belän keçkenä tälinkä

İñ ähämiätle tabıldıqlar Rumıniä Murfatlar häm Pliska - Berençe Bolğar patşalığınıñ berençe başqalasında açılğan.

Törki tellär belgeçe Qızlasov buyınça tabılğan yazular törki telle xalıqlar älifbalarğa oxşamağan, häm runik bulmıy. Läkin Bolgariä professorı Beşevliev borınğı bolğarlar yazuları runik bulğanın isbatlıy.

Bolğar yazuların açıp uqu tırışuları

İdel buyı Bolğarı xäkimnäreneñ tamğası - Bolğar runnarı

Älegä borınğı bolğarlar yazuların tulısınça açıp uqımağan, çönki küp tügel yazmalar tabılğan.

Törki qaraş

İñ taralğan qaraş buyınça borınğı bolğarlar - törki xalıq bulğandır. Şuña kürä belgeçlär Bolğar yazuların Orxon älifbası yärdämendä açıp uqırğa tırışqannar, läkin uñışqa kilmägän.

İran qaraşı

Bolgariä belgeçe P. Dobrev tikşerenüläre buyınça borınğı bolğar tele İran telläre törkemenä qarağandır häm Pamir-İssıq älifbasınnan çıqqandır (ul da uqıp açılmağan). Dobrev buyınça bolğar runnarı Orxon runnarınnan ayırmalı bularaq sul yaqtan uqılğandır.

Bolğar runik älifbasınıñ qayber runnarı glagol häm kiril imläläreneñ qayber xäreflärenä tiñ, misal öçen: б, е, ж, з, у, ф, ш, щ.

Monı da qarağız

• Орхон әлифбасы
• Татар әлифбасы

Sıltamalar

• Галерея праболгарских эпиграфических памятников, включая протоболгарские руны
• Золотой рунический протоболгарский перстень IX века, предположительно описывающий протоболгарский календарь.