Андрей Монин

Андрей Монин (1921 ел 2 июль, Мәскәү — 2007 ел 22 сентябрь, шунда ук) — совет һәм Россия геофизигы, океанологы, математигы, гидродинамика өлкәсендә белгеч. Россия Фәннәр академиясе академигы (2000, 1972 елдан СССР Фәннәр академиясе әгъза-корреспонденты). СССР фәннәр академиясенең океанология институты директоры (1965-1987).

Җенес	ир-ат
Ватандашлык	СССР  Россия
Туу датасы	2 июль 1921(1921-07-02)
Туу урыны	Мәскәү, РСФСР
Үлем датасы	22 сентябрь 2007(2007-09-22) (86 яшь)
Үлем урыны	Мәскәү, Россия
Җирләнгән урыны	Троекуров зираты[d]
Һөнәр төре	физик, метеоролог, университет профессоры, математик, акиянулыг
Эшчәнлек өлкәсе	гидродинамика[d], океанография[d], прикладная математика[d], геофизика, Гидрология һәм Климатология
Эш урыны	РФА океанбелем институты[d]
Әлма-матер	МДУ механика-математика факультеты[d] һәм Мәскәү дәүләт университеты
Академик дәрәҗә	физика-математика фәннәре докторы[d]
Фәнни җитәкче	Андрей Николаевич Колмогоров[d]
Аспирант яки докторантлары	Alexander Berestov[d]
Укытучылары	Андрей Николаевич Колмогоров[d]
Сугыш	Алман-совет сугышы
Әгъзалык	АКШ милли фәннәр академиясе[d], Рәсәй фәннәр әкәдимиясе, ССҖБ Фәннәр академиясе[d] һәм Америка сынлы сәнгать һәм фәннәр академиясе[d]
Бүләкләр

Биографиясе

Монин Андрей Сергеевич 1921 елның 2 июлендә Мәскәүдә туган.

1938 елда Мәскәү университетының механика-математика факультетына укырга керә һәм 1943 елда аны тәмамлый.

1942 елда Б. В. Гнеденко белән бергә ихтималлык теориясе кафедрасында самолетларның кече тизлеге вакытында кече биеклекләрдән бомба ташлау таблицасын төзү буенча мөһим эшләрдә актив катнаша.

Бөек Ватан сугышында катнаша. Кызыл армиягә чакырылганнан соң, Кызыл армия югары гидрометеорология институтына хәрби синоптиклар курсына җибәрелә. Фронт метеостанциясе бүлеге командиры, кече лейтенант, 3-нче Балтыйк буе фронты частьларында хезмәт итә, Псковтан Ригага кадәр юл үтә.

1945 елның маенда Кызыл армиянең Үзәк прогнозлау институтына җибәрелә, 1946 елның гыйнварында демобилизацияләнә, Үзәк прогноз институтына эшкә күчә, гыйльми хезмәткәр.

1946 елда Мәскәү дәүләт университетының математика фәнни-тикшеренү институты аспирантурасына укырга керә. Гыйльми җитәкчесе — А. Н. Колмогоров.

1949 елда атмосфера турбулентлыгы теориясе буенча диссертация яклый.

1951 елда СССР Фәннәр академиясенең Геофизика институтына, 1955 елда Атмосфера физикасы институтына үзгәртелгән Атмосфера физикасы бүлегенә күчә, анда өлкән гыйльми хезмәткәр, бүлек мөдире, гыйльми консультант булып эшли.

1956 елда турбулент диффузия теориясе буенча физика-математика фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсенә дәгъва итеп, диссертация яклый, профессор (1963). Океанология, атмосфера физикасы һәм география (океанология) бүлеге буенча СССР Фәннәр академиясенең әгъза-корреспонденты (1972)

1965 елдан — СССР Фәннәр академиясе һәм Россия Фәннәр академиясенең Океанология институтынд институт директоры (1965-1987), 1987 елдан — синоптик процесслар лабораториясе мөдире.

2000 елда Россия Фәннәр академиясе академигы булып сайлана.

А. С. Монин 2007 елның 22 сентябрендә вафат була. Мәскәүдә Троекуров зыяратында җирләнгән.

Кызык фактлар

1958 елда КПСС Үзәк Комитеты секретариатына хат язып җибәрә, анда СССР Фәннәр академиясенең Физика-математика фәннәре бүлеге әгъзаларын сайлауны кискен тәнкыйтьли, кайбер галим коллегалары турында негатив һәм бик субъектив фикерен белдерә һәм КПССның Үзәк комитетын СССР ФА сайлауларына әзерлек барышына катгый катнашырга чакыра..

1992 елда "Кешелеккә кисәтү"гә кул куя.

Фәнни өлеше

Фәнни кызыксынулары өлкәсе — геофизик гидродинамика. Һава торышын күзаллау, климат теориясе, атмосфераның һәм океанның санлы модельләрен әзерләү, океан гидродинамикасы проблемалары (турбулентлык, микроструктурасы, өске һәм эчке тулкыннар, синоптик коеннар, меандрлар, ринглар, океанның гомуми циркуляциясе), Җир асты эволюциясе теориясе буенча фундаменталь эшләр авторы. Океаннарны эксперименталь тикшерү эшләрен оештыручы. Шулай ук ССРБ-да Җир һәм Венера атмосферасының санлы модельләрен әзерләү буенча эшләр оештыра.

Геофизик гидродинамика буенча гыйльми мәктәп булдыра.

Фәнни оешмаларда әгъзалыгы

АКШ милли фәннәр академиясенең чит ил әгъзасы (1976), Американың фән һәм сәнгать академиясенең чит ил мактаулы әгъзасы (1973), Гетеборг университетының мактаулы докторы.

Мактаулы исемнәре һәм бүләкләре

• Хезмәт Кызыл Байрак ордены (1975, 1981),
• Октябрь Революциясе ордены (1971),
• II дәрәҗә Ватан сугышы ордены (1985),
• Дуслык ордены (1999)
• унике медаль, шул исәптән «Хәрби казанышлары өчен», «Мәскәүне обороналаган өчен» медальләре.
• Фән өлкәсендә ССРБ Дәүләт премиясе (1980)
• Россия Фәннәр академиясенең А. А. Фридман исемендәге премия (1993)
• Ю. М. Шокальский исемендәге премия (1986)

Төп хезмәтләре

500-дән артык фәнни мәкалә һәм 45 китап авторы.

• Статистика гидромеханика, 1-2 сәгать, М., 1965-1967 (сова. белән М. Ягым; 2. изд. СПб., 1992-1996) — 1971-1975 елда тулыландырып яңадан матбугат һәм 2007 һәм инглиз телләренә тәрҗемә ителә, 1970 елдан-ел x япон телендә басылып;
• Монин А. С. Прогноз погоды как задача физики. — М.: Наука, Главная редакция физико-математической литературы, 1969. — 184 с. — 4200 экз.
• Монин А. С. Вращение Земли и климат. — Л.: Гидрометеоиздат, 1972. — 112 с.
• Монин А. С., Каменкович В. М., Корт В. Г. Изменчивость Мирового океана. — Л.: Гидрометеоиздат, 1974. — 264 с.
• Монин А. С. История Земли / Отв. ред. С. С. Зилитдинов. — Л.: Гидрометеоиздат, 1977. — 228 с. — 10 000 экз.
• Монин А. С., Шишков Ю. А. История климата. — Л.: Гидрометеоиздат, 1979. — 408 с. — 8800 экз.
• Монин А. С., Оминов Р. В. Океаническая турбулентность. — Л.: Гидрометеоиздат, 1981. — 320 с.
• Монин А. С. Введение в теорию климата. — Л.: Гидрометеоиздат,, 1982. — 248 с.
• Каменкович В. М., Кошляков М. Н., Монин А. С. Синоптические вихри в океане. — Л.: Гидрометеоиздат, 1982. — 264 с.
• Монин А. С., Сорохтин О. Г. Перспективы развития современной геологии: Геологическая теория и полезные ископаемые. — М.: Знание, 1983. — 48 с. — (Науки о Земле. 1983. № 12: Новое в жизни, науке и технике).
• Монин А. С., Красицкий В. П. Явления на поверхности океана. — Л.: Гидрометеоиздат, 1985. — 376 с.
• Монин А. С., Гордеев В. В. Амазония им. П. П. Ширшова. — М.: Наука, 1988. — 216 с. — ISBN 5-02-003331-6.
• Монин А. С., Полубаринова-Кочина П. Я., Хлебников В. И. Космология. Гидродинамика. Турбулентность: А. А. Фридман и развитие его научного наследия. — М.: Наука, Гл. ред. физ.-мат. лит., 1989. — 328 с. — ISBN 5-02-014204-2.
  • Пределы предсказуемости (в соавторстве Питербарг Л. И., Иваницкий Г. Р., Малинецкий Г. Г., Лисичкин В. А., Садовский М. А., Писаренко В. Ф., Кравцов Ю. А., Лихтман А. Дж., Гумилев Л. Н., Ермолаев В. Ю.) 1997.
  • Десять открытий в физике океана. М., 2008 (совм. с Н. Н. Корчагиным).

Әдәбият

• Краснопольский А. В. Отечественные географы (1917—1992): Биобиблиографический справочник (в 3-х томах) / Под ред. проф. С. Б. Лаврова; РАН, Русское географическое общество. — СПб.: Б.и., 1993. — Т. 2 (Л—Х). — С. 101. — 456 с. — 1000 экз.
• Московский университет в Великой Отечественной войне. — 4-е, переработанное и дополненное. — М.: Издательство Московского университета, 2020. — С. 76. — 632 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-19-011499-7.

Сылтамалар

• Профиль А. С. Монина на сайте Института океанология
• Профиль А. С. Монина РФА рәсми сайтында