Barbarossa operatsiäse

Barbarossa operatsiäse yäki "Barbarossa" xärbi çaraları (almança Weisung Nr. 21., Fall Barbarossa, Almaniäneñ 19 nçı patşası Fridrix I Barbarossa xörmätenä atalğan) - Natsist Almaniäseneñ Sovet Berlegenä qarşı şuğış çaraları, İkençe Bötendönya suğışınıñ Könçığış Awrupada iñ zur suğış operatsiäse, anıñ buyınça Böyek Watan suğışınıñ berençe çorı uza. Dönya xakimlegenä ireşer öçen Sovetlar Berlegen yuq itü faşistlar Almaniäse töp niäte bula.

"Barbarossa" xärbi çaraları. Drang nach Osten

"Barbarossa" räsmi käğäze

Tarix

Faşistlar höcüme 06.1941-09.1941

1940 yılda ciñü belän tämamlanğan Frantsiädä kampaniädän soñ alman-natsist säyäsi citäkçelege SSRBğa qarşı suğışnı äzerlärgä qarar itä.

Küp fiker alışudan soñ 1940 yılnıñ 5 dekaberendä F. Halder täqdim itkän "Otto" digän plan qabul itelä.

Ğäskärlär tuplanuı häm cäyelderüe turında ämergä feldmarşal Brauxiç 1941 yılnıñ 31 ğinwarında qul quya.

Nigezlär

Barbarossa planı strategik burıçı: "Agliäne ciñgänçe qısqa waqıt eçendä Sovetlar Räsäyen ciñärgä ".

Barbarossa planınıñ töp fikere - tiz häm tirän höcüm belän Pripät sazlıqları yanında Sovet frontın özärgä häm soñraq bülengän törkemnärne yuq itärgä. Annan soñ Mäskäw, Leningrad, Donbassnı basıp alırğa häm Arxangelsk-İdel-Ästerxan sızığına çığarğa.

Berençedän höcüm waqıtı - 1941 yılnıñ mayına bilgelänä, läkin Yugoslaviä häm Gretsiägä qarşı ütkärgän operatsiälär säbäple SSRBğa qarşı höcüm datası 22 iyüngä kiçekterelä (17 iyündä ämer birelä).

Höcüm

Faşist xärbiläre çikne kisep ütälär

1941 yılnıñ 22 iyünenä SSRB çikläre yanında 181 alman tömäne, şul isäptän 19 tank tömäne, 14 motorlı tömän, 18 brigada tuplana.

Qara diñgez buyınnan Pripät sazlıqlarına qädär 44 alman, 13 rumın tömäne, 9 rumın, 4 macar brigadası, Pripät sazlıqlarınnan Goldapqa qädär - "Üzäk" ğäskärläre törkeme (50 alman tömäne, 2 brigada), Goldaptan Memelgä qädär - "Tönyaq" ğäskärläre törkeme (29 tömän) tuplana. Finländiädä 2 fin ğäskäre, Norvegiädä 5 alman, 16 fin tömäne häm 3 fin brigadası tuplana. Töp burıçı - Mäskäwne basıp alu häm Leningradqa çığu.

Rezervta tağı 24 tömän bulğan. Barlıq 5,5 mln. keşe, 3712 tank, 47 260 qoral, 4950 xärbi oçqıç tuplana.

Ciñelü

Zur xärbi törkem tuplağanğa qaramastan faşist Almaniäse Barbarossa planın uñışlı ütkärä almağan, Mäskäw yanındağı suğışta Almaniä xärbi elitası yuq itelä häm berqayçan torğızılmıy.

Ädäbiät

• 1941 год — уроки и выводы — М.: Воениздат, 1992.
• Голицын В. В. «Досье Барбаросса». — М.: Рейтар, 2011. — 202 стр. ISBN 978-5-8067-0055-0
• Мельтюхов, М. И. Упущенный шанс Сталина. Советский Союз и борьба за Европу: 1939—1941 (Документы, факты, суждения). Москва: Вече, 2000.
• Исаев А. В. От Дубно до Ростова. — М.: АСТ; Транзиткнига, 2004.
• Исаев А. В. «Котлы 41-го. История ВОВ, которую мы не знали». — М.: Яуза, Эксмо, 2005. — 400 с ISBN 5-699-12899-9
• Переслегин С., «Вторая мировая война между Реальностями», ч. 1-2. — М.: Эксмо, 2006. ISBN 5-699-15132-X
• Лота В. «Альта» против «Барбароссы». Изд-во «Молодая гвардия» — 2005, 471 стр. ISBN 5-235-02726-4
• Г. Гудериан. «Воспоминания солдата», М.: Воениздат, 1954., пер. нем. — H. Guderian. Erinnerungen eines Soldaten. Heidelberg, 1951. ISBN 5-9524-1585-7
• Кайюс Беккер. ч.7: Операция "Барбаросса" // Военные дневники люфтваффе. Хроника боевых действий германских ВВС во Второй мировой войне 1939-1945 = The Luftwaffe War *Diaries / пер. А.Цыпленков. — М.: Центрполиграф, 2005. — 544 с. — (За линией фронта. Мемуары). — доп, 5 000 экз. — ISBN 5-9524-1174-6
• Алексей Исаев Неизвестный 1941. Остановленный блицкриг. — М.: Яуза, Эксмо, 2010. — 488 с. — ISBN ISBN 978-5-699-41198-6
• Lewin, Ronald (2001), «Ultra goes to War» (Penguin Classic Military History ed.), London: Penguin Group, ISBN 978-0-14-139042-0