Kato Hiroyuki
Kato Hiroyuki (yap. 加藤 弘之; 1836 yılnıñ 5 avgustı, İzuşi[en] — 1916 yılnıñ 9 fevrale, Tokio) — Yaponiä fälsäfäçese, däwlät teoretigı.
| Kato Hiroyuki yap. 加藤 弘之 | |
 | |
| Tuu datası | |
|---|---|
| Tuu urını | |
| Ülem datası | |
| Ülem urını | |
| Watandaşlıq | |
| Eşçänlek töre | |
Biografiäse
үзгәртүKato 1836 yılnıñ 5 avgustında İzuşi şähärçegendä (xäzerge Högo prefekturası) samuray[en] ğailäsendä tuğan, häm Edoda[en] Sakuma Şozannan[en] xärbi sänğät häm Oki Nakamasudan rangaku[en] öyrängän.
1860 yıldan 1868 yılğa qädär Banşo Şirabeşo[en] könbatış fänen häm texnologiälären tikşerü institutında instruktor bulğan. Alman telen häm alman fälsäfäsen[en] öyrängän berençe yaponnarnıñ berse.
Meyci restavratsiäsennän soñ Kato Yaponiägä idärä itüneñ könbatış formaların, bigräk tä wäkillekle demokratiägä[en] nigezlängän milli cıyın belän konstitutsion monarxiäne qabul itärgä kiñäş itkän küp kenä dissertatsiälär yazğan. Ul Rikken Seiyukay[en] säyäsi partiäsenä kergän, şulay uq Mori Arinori[en] oyıştırğan Meyrokuşa[en] intellektual’ cämğiätenä nigez saluçılarnıñ berse bulğan. Sotsial’ darwinizm[en] tarafdarı bularaq, ul demokratik xökümät belän tabiği tärtip arasında paralellär ütkärgän. Genroin[en] äğzası bulğan häm etatizmnı[en], idärä itüneñ küpkä avtoritar versiäsen, qatğıy räweştä xuplağan, anı Azatlıq häm xalıq xoquqları öçen xäräkät[en] tarafınnan täqdim itelgän qaraşlarına qarşı quyıp.
Kato atna sayın imperatorğa[en] konstitutsion häm xalıqara xoquq buyınça leksiälär uqığan, xakimiätneñ başqarma, qanun çığaru häm xökem tarmaqları arasında xakimiätlärne bülü[en] konsepsiäsen, Awrupadağı konstitutsiälär tarixın häm cirle idäräneñ törle formaların añlatu öçen könbatış tekstları tärcemälären qullanğan[1][2].
Kato 1877—1886 yıllarda Tokio imperator universitetınıñ[en] xoquq, fän häm ädäbiät fakultetları superintendantı wazifasın bilägän, häm yañadan 1890—1893 yıllarda prezident bularaq, şulay uq 1905—1909 yıllarda İmperator akademiäse başlığı bulğan. Ul şulay uq Yaponiä imperator sarayı idäräseneñ[en] maxsus kiñäşçese bulğan.
Kato 1890 yılda Perlar palatası[en] äğzası itep bilgelängän häm 1900 yılda kazoku[en] perlığı sisteması qısalarında danşaku (baron) dvorän titulın alğan. Monnan tış, ul yäşeren şuraçı[en] dä ide.
1916 yılnıñ 9 fevralendä wafat bulğan.
Büläkläre
үзгәртү- Baron titulı (1900)
- İzge xäzinä ordenınıñ[en] zur tasması (1905 yılnıñ dekäbere)
- Çığuçı qoyaş ordenınıñ[en] zur tasması (1906 yılnıñ aprele)
- Paulowniä çäçäkläre ordenınıñ[en] zur tasması (1916 yılnıñ fevrale; ülgännän soñ)
İskärmälär
үзгәртүÄdäbiät
үзгәртү- Davis, Winston. (1996). The Moral and Political Naturalism of Baron Kato Hiroyuki. Institute for East Asian Studies.
- Jansen, Marius B. (2000). The Making of Modern Japan. Cambridge: Harvard University Press. ; OCLC 44090600
- Keene, Donald. (2002). Emperor of Japan: Meiji and His World, 1852-1912. New York: Columbia University Press.; OCLC 46731178
- Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). Japan encyclopedia. Cambridge: Harvard University Press.; OCLC 58053128