Аркылы дулкын
(Arqılı dulqın битеннән юнәлтелде)
Аркылы дулкын - тирбәнүче зурлык (мохит кисәкчекләре сыгылмалы дулкында яки электр һәм магнит кыры векторлары электромагнит дулкынында) яткан яссылыкка перпендикуляр булган юнәлешенә тарала торган дулкын.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Onde_electromagnetique.svg/300px-Onde_electromagnetique.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Pricna_vlna.gif/250px-Pricna_vlna.gif)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Onde_cisaillement_impulsion_1d_30_petit.gif/250px-Onde_cisaillement_impulsion_1d_30_petit.gif)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Ondes_cisaillement_2d_20_petit.gif/250px-Ondes_cisaillement_2d_20_petit.gif)
Кылларда яки сыгылмалы мембранда дулкыннар, изотроп мохиттә беришле яссы электромагнит дулкыннары аркылы дулкыннарга карыйлар.
Аркылы дулкын полярлашуга ия, ягъни аның амплитуда векторы аркылы яссылыкта билгеләнгән юнәлештә урнашкан. Мәсәлән: сызыклы, әйләнүле, эллиптик полярлашу бар.
Кайбер очракларда дулкын турында аркылы яки буй дулкыны булу-бумавын әйтергә кыен, мәсәлән тирән су өслегендә гармоник дулкында кисәкчекләр әйләнүле итеп хәрәкәт итәләр, шуңа күрә тирбәнешләр буй һәм аркылы өлешләренә ия.
Әдәбият
үзгәртү- YouTube сайтында Аркылы дулкын
- YouTube сайтында Поперечные и продольные волны
- Жаров А. А., Смирнов А. И. Поляризация волн // Физическая энциклопедия / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 65. — 704 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85270-087-8.
- Фейнман Р., Лейтон Р., Сэндс М. Электродинамика // Фейнмановские лекции по физике. — М.: «Мир», 1965. — Т. 6.