Яшь гвардия (яшерен оешма)

"Яшь гвардия" - Бөек Ватан сугышында эш иткән фашистларга каршы комсомол яшерен оешмасы. Эш итү урыны - Луганск (Ворошиловград) өлкәсе , Краснодон шәһәре, оешмага 14-22 яшьлек егетләр һәм кызлар кергәннәр.

Алман гаскәрләре Краснодон шәһәрен яулап алганнан соң (1942, елның 20 июле), "Яшь гвардия" оеша, әгъзалар саны - 110 егет һәм кыз. Катнашучылар яшьгвардиячеләр дип йөртелә.

Эшчәнлек

"Яшь гвардия" 5 мең артык листовка бастырып тарата, фашистларга каршы диверсияләрдә катнаша, хезмәт биржасын яндырып, Алманиягә җибәрер өчен кешеләр исемлеген юк итәләр, нәтиҗәдә 2000 кеше котылып калган.

Яшьгвардиячеләр Краснодонда кораллы күтәрелешне әзерлиләр, ләкин баш күтәрү башланыр алдыннан оешма фаш ителә.

1959 елга кадәрге мәгълүмат буенча комиссар Виктор Третьякевич - оешманы саткан дип санала, ләкин соңрак махсус тикшеренүләр нәтиҗәсендә ул аклана.

1943 елда Югары мәхкәмә карары буенча полицайлар Г. Почепцов, В. Громов и М. Кулешов атып үтерелә.

Җәзалап үтерү

1943 елның 15,16,31 гыйнварында фашист әсирлегенә эләккән 71 яшьгвардияче җәзалап газапланганнан соң, үтеререлә һәм 5 номерлы баз шурфына (шахтага) ташлана (үле һәм исән дә). Кызлар һәм егетләр рәхимсез рәвештә җәзалана (күкрәкләре, колаклары, аяклары, куллары, башлары киселә, аркаларында, күкрәкләрендә йолдыз итеп яндырып тамга салына).

9 февральдә Олег Кошевой, Любовь Шевцова, Семён Остапенко, Дмитрий Огурцов, Виктор Субботин Ровеньски шәһәре, Шалтырак урманда атып үтерелә. Үлемгә кадәр барлык яшьгвардиячеләр аяусыз рәвештә газапланалар. Тик 12 яшьгвардияче исән калган.

1943 елның 14 февралендә Краснодон Кызыл Гаскәр тарафыннан азат ителә.

Мәдәнияттә

Яшьгвардиячеләр батырлыгына берничә китаплар багышланган һәм фильмнар төшерелгән, иң билгеле - А. Фадеев романы буенча "Яшь гвардия" (1948).

Оешманың катнашучылары

Лидия Андросова Георгий Арутюнянц Василий Бондарев Александра Бондарева Василий Борисов Семён Борисов Валерия Борц Юрий Виценовский Нина Герасимова Борис Главан Михаил Григорьев Ульяна Громова Василий Гуков Леонид Дадашев Александра Дубровина Антонина Дьяченко Антонина Елисеенко Владимир Жданов Николай Жуков Владимир Загоруйко Иван Земнухов Антонина Иванихина Лилия Иванихина Нина Иванцова Ольга Иванцова

Кезикова, Нина Георгиевна Кийкова, Евгения Ивановна Ковалев, Анатолий Васильевич Ковалева, Клавдия Петровна Кошевой, Олег Васильевич Куликов, Владимир Тихонович Василий Левашов Левашов, Сергей Михайлович Лодкина, Фаина Иосифовна Лопухов, Анатолий Владимирович Лукашов, Геннадий Александрович Лукьянченко, Виктор Дмитриевич Мащенко, Антонина Михайловна Минаева, Нина Петровна Миронов, Николай Иванович Мошков, Евгений Яковлевич Николаев, Анатолий Георгиевич Огурцов, Дмитрий Уварович Орлов, Анатолий Александрович Остапенко, Семён Маркович Осьмухин, Владимир Андреевич Палагута, Павел Федосеевич Пегливанова, Майя Константиновна Петля, Надежда Степановна Петрачкова, Надежда Никитична

Петров, Виктор Владимирович Пирожок, Василий Маркович Полянский, Юрий Федотович Анатолий Попов Рогозин, Владимир Павлович Самошина, Ангелина Тихоновна Сапрыкина, Ольга Степановна Сафонов, Степан Степанович Сопова, Анна Дмитриевна Старцева, Нина Илларионовна Субботин, Виктор Фёдорович Сумской, Николай Степанович Ткачев, Василий Иванович Третьякевич, Виктор Иосифович Туркенич, Иван Васильевич Тюленин, Сергей Гаврилович Фомин, Демьян Яковлевич Шевцова, Любовь Григорьевна Шепелев, Евгений Никифорович Шищенко, Александр Тарасович Шищенко, Михаил Тарасович Щербаков, Георгий Кузьмич Щербакова, Надежда Федосеевна Юркин, Радий Петрович

Сылтамалар

• Официальный сайт музея «Молодая Гвардия» г.Краснодон 2016 елның 4 октябрь көнендә архивланган.
• Сайт, посвященный «Молодой Гвардии».
• Материалы о «Молодой гвардии» 2007 елның 19 май көнендә архивланган..
• «Молодая Гвардия» — некоторые факты, журнал «Наука и жизнь» № 1, 2003 год.
• Ее избивали, подвешивали за косы. Из шурфа Аню подняли с одной косой - другая оборвалась.