Чикләвек утравы

Чикләвек утравы (Пянкинясаари, финча Pähkinäsaari, шведча Nötö) — Нева елгасы Ладога күленнән башланган җирдә урнашкан кечкенә утрау. Ленинград өлкәсенең Киров районына карый.

Чикләвек утравы
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Ленинград өлкәсе
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Ладога күле

Төп истәлекле урыны — XIV гасырдагы Орешек (русчадан чикләвек дип тәрҗемә ителә) дигән борынгы новгород ныгытмасы, ул хәзер Санкт-Петербург тарих музее филиалы булып тора. Утрауда даими халык юк. Музей материк өлешендә урнашкан Морозов исемендәге поселок һәм Шлиссельбург белән бәйле.

Географиясе

Утрауның рельефы тигезлек булып тора. Пляж урнашкан көнчыгыш ярыннан тыш, утрау ярлары бик төкә, кыялы. Бастионнарның яр ныгытмалары таш белән ныгытылган.

Утрау үләнле үсемлекләр (тукранбаш кычыткан, көрәк, арыслан авызы, эт какысы , шайтан таягы) белән капланган. Зирек һәм кызыл карга миләше куаклары, берәмләп кенә торган чыршы, тирәк, миләш һәм алмагач утыртмалары үсә. Хайваннар дөньясы бөҗәкләр (шөпшә, күбәләкләр) һәм су кошлары (акчарлаклар) белән тәкъдим ителгән.

Тарихы

Нева елгасының чишмә башында урнашкан Чикләвек утравы беренче тапкыр 1228 елда, Невада «Варяглардан грекларга» сәүдә юлы узганда, Новгород елъязмаларында искә алына. Пекинсарда (Чикләвек утравы) Ландскронага нигез салынган елда кабул ителгән Харальдка каршы экспедиция белән бәйле Эрика хроникасында искә алына. 1323 елда бөек князь Новгородский Юрий Данилович биредә Орешек ныгытмасына нигез сала.

Утрауда ныгытма төзелеше барышында новгородлылар утрауның урнашуын һәм аның яраксызлыгын исәпкә алган, ул зур җирдән көчле агымлы Неваның ике кушылдыгы белән аерылып тора. Шулай ук ныгытманы тирән чокырлар белән уратып алганнар. Ныгытма шведларның Ладога күленә таба юлында булган, бу исә новгородлыларга Нева буенча Фин култыгына юл тәэмин иткән, ул Көнбатыш Европа илләре белән сәүдә итү өчен кулланылган.

Шведлар даими рәвештә әлеге мөһим фортка ия булу хокукы өчен көрәшкәннәр һәм 1348 елның августында Чикләвек утравын яулар алуга ирешәләр, тик инде 1349 елның февралендә үк төрле рус шәһәрләреннән килгән ополчение көче белән утрау законлы хуҗасына кайтарыла. Әмма сугыш вакытында агач ныгытманы юк иткән янгын чыга.

Орешекның таш ныгытмасы төзелеше 1352 елда тәмамланган. Төзелеш белән Новгород Республикасы башлыгы — архиепископ Василий җитәкчелек итә. Ул вакытта ныгытманың таш варианты утрауның көньяк-көнчыгыш өлешендә калкулыкта урнашкан була һәм аның 1/5 территориясен биләп торган.

Чыганаклар

• ЛАДОЖСКОЕ ОЗЕРО (НАВИГАЦИОННО-ГЕОГРАФИЧЕСКИЙ ОЧЕРК) 2014 елның 26 август көнендә архивланган.