Cu Xi
Cu Xi yäki Çju Si (qıtayça 朱熹, pinyin Zhū Xī, tatarçalaştırılğan pinyin Cu Xi) şulay uq Cu Yuanxuey, Cu Xueyän (1130-1200) - Qıtay fälsäfäçese, ğalim-entsiklopedist, ädip, tekstolog häm Konfutsiyneñ qanuni äsärlärenä añlatma birüçe, uqıtuçı, neokonfutsianlıq belemeneñ töp wäkile. Ul bu täğlimätne universal' häm sistemalı qalıpqa salğaç, täğlimät Qıtayda häm kürşe illärdä bigräk tä Yapunstan belän Koreyädä ortodoksal' ideologiägä äwerelä.
| Cu Xi qıtayça 朱熹 pinyin Zhū Xī | |
|---|---|
 Cu Xi | |
| Tulı iseme | 朱熹, pinyin Zhū Xī |
| Hönäre | fälsäfäçe, ädip |
| Tuu datası | 18 oktäber 1130 |
| Tuu cire | Yusi öyäze (Fucän töbäge), Qıtay |
| Watandaşlığı | Qıtay |
| Ülem datası | 23 aprel 1200 (69 yäş) |
| Ülem cire | Fucän töbäge, Qıtay |
Tärcemäi xäle
үзгәртү1130 yılnıñ 18 oktäberendä Yusi öyäze (Fucän töbäge) aqıl iäläre ğailäsendä dönyağa kilgän.
Fucän töbägendä türä bulıp eşlägän, salım, pülisä tärtiben üzgärtkän, kitapxanä, mäktäp sistemasın tärtipkä salğan. Cu Xi xezmäte öçen zur xörmät qazanğan.
Cu Xi 1200 yılnıñ 23 aprelendä Fucän töbägeneñ Kaotin ölkäsendä wafat bulğan.
Ädäbiät
үзгәртү- Чжу-цзы да цюань (Полное [собрание сочинений] Учителя Чжу). Т. 1-12. Тайбэй, 1970;
- Чжу-цзы юй лэй (Классифицированные речи Учителя Чжу). Кн. 1-8. Пекин, 1986;
- Чжу Си. Натурфилософия. Природа человека, его сознание, воля и чувства. О воспитании и знании / Пер. М. Л. Титаренко //
- Антология мировой философии. Т. 1, ч. 1. М., 1969;
- Чжу Си. Син. Жэнь у чжи син (Природа-син. Природа-син человека и вещей / Пер. В. В. Зайцева) // Человек как философская проблема: Восток-Запад. М., 1991;
- О сознании (Синь): Из философского наследия Чжу Си / Пер. с кит. А. С. Мартынова и И. Т. Зограф; Вступ. ст. и коммент. к пер.
- А. С. Мартынова; грам. очерк И. Т. Зограф. — М.: Восточная литература, 2002. — 318 с — (Памятники письменности Востока. СХХII).
- De Harles Ch. (tr.). Tchou Hi. La Siao Hio, ou morale de la jeunesse. P., 1889;
- Bruce J.P. (tr.). The Philosophy of Human Nature by Chu Hsi. L., 1922;
- Graf O. (verdeut.) Tschu Hsi. Djin-si lu, die sungkonfuzianische Summa. Bd 1-3. Tokio, 1953—1954;
- Chan Wing-tsit (tr.). Reflections on Things at Hand: The Neo-Confucian Anthology Compiled by Chu His and Lü Tsu-ch`ien. N.Y., L., 1967;
- Gardner D.K. (tr.). Chu Hsi. Learning to be a Sage: Selections from the Conversations of Master Chu, Arranged Topically. Berk., 1990;
- Ebrey P.B. (tr.) Chu Hsi`s Family Rituals: A Twelfth Century Manual for the Performance of Cappings, Weddings, Funerals and Ancestral Rites. Princ., 1991.
- John Berthrong, Concerning Creativity—A Comparison Of Chu Hsi, Whitehead, And Neville. Albany: SUNY Press, 1998. 254 p. ISBN 0-7914-3944-5.