Халимат Байрамукова
Халима́т Башчи́ кызы Байраму́кова (кияүдә - Корбанова) (карач.-балк. Байрымукъланы Башчыны къызы Халимат; 15 август, 1917, Хурзук — 8 ноябрь, 1996, Черкесск) - Совет карачай шагыйрәсе, язучы, драматург, Язучылар берлеге әгъзасы 1939 елдан.
| Халимат Байрамукова | |
|---|---|
 | |
| Тугач бирелгән исеме: | Халимат Башчиевна Байрамукова |
| Туу датасы: | 15 август 1917 |
| Туу урыны: | Хурзук |
| Үлем датасы: | 8 ноябрь 1996 (79 яшь) |
| Үлем урыны: | Черкесск |
| Милләт: | карачай |
| Ватандашлык: |  ССРБ→ Русия |
| Эшчәнлек төре: | журналист, шагыйрә, язучы |
| Иҗат итү теле: | карачай-балкар теле |
| Бүләкләр: | *Халыклар Дуслыгы ордены |
Тәрҗемәи хәле үзгәртү
улы Хузрук авылында крестьян гаиләсендә туады. Хурзук мәктәбен тәмамлаганнан соң, Xалим Бәйрәмукова Микоян-Шахарск (хәзерге Карачаевск) фельдшер-акушерлык мәктәбенә укырга керә. 1935 елдан «Къызыл Къарачай» өлкә газетасында әдәби хезмәткәр булып эшли башлый. 1936 елда өлкә газетасы битләрендә аның шигыре басылып чыга.[1]
Аның беренче эре әдәби әсәре 1939 елда басылган «Ике йөрәк» пьесасы була. Шул ук елдан ул ССРБ язучылар берлегегә кабул ителгән.[2]
Бөек Ватан сугышы чорында Х.Бәйрәмуков 2436 нчы эвакогоспитальда шәфкать туташы сыйфатында хезмәт иткән. Сугыш вакытында ул шулай ук совет кешеләренең батырлыгы һәм каһарманлыгы, азатлык һәм Ватан өчен көрәшүче бөек күпмилләтле совет халкының җиңелмәве аркасында барлыкка килгән шигырьләр, хикәяләр, очерклар язган.[3]
Депортация елларында Казакстанда укытучы булып эшләгән.[4]
1964 елда Халимат Бәйрәмукова А. М. Горький исемендәге Әдәбият институтын Аннан соң Мәскәүдә Югары әдәби курсларны тәмамлый.[5][6]
1957 елдан (депортация тәмамланганнан) соң, Халимат Байрамукова әсәрләре актив рәвештә бастырыла башлый. Халимат Байрамукова - 14 шигъри җыентык авторы, дүрт роман, биш повесть һәм күп хикәяләр авторы, дүрт публицистик китап, «Соңгы куылган» беренче милли операсы либреттосы, шулай ук беренче карачай музыка комедиясе «Фамилиясез кәләш». Аның әсәрләре дөньяның 50 телендә басылган.[7]
1982 елда аның «Онтерт джыл» ("Ундүрт ел") романы басылып чыга[8] - депортация вакыйгаларын тасвирлый торган беренче зур әдәби әсәр.
Халимат Байрамукова 1996 елның 8 ноябрендә Черкесск шәһәрендә вафат була.
Бүләкләр[9] үзгәртү
Истәлек үзгәртү
- Халимат Бәйрәмукова исеме белән Карачай-Чиркәс Республикасының Дәүләт Милли китапханәсе аталган.[10]
- Халимат Бәйрәмукованың бюсты Карачай-Чиркәс Республикасының Дәүләт Милли китапханәсендә урнаштырган.[11]
Сылматлар үзгәртү
- Халимат Башчиевна БайрамуковаВЕСЕННИЙ ПОЛДЕНЬ Стихи//Редактор Н. М. К а г и е в а Художественный редактор М. П. Бертник Ставропольское книжное издательство. Черкесск. 1966 г. (русча)
- Халимат Башчиевна Байрамукова(үле сылтама) ВЕЧНЫЕ ВСАДНИКИ(русча)
- Халимат Башчиевна БайрамуковаУтренняя звезда(русча)
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Халимат Байрамукова//Краснодарская краевая юнешеская библиотека.(рус.)
- ↑ http://krkrub.kubannet.ru/navig/page/66/message/207/ Халимат Байрамукова]//Краснодарская краевая юнешеская библиотека.(рус.)
- ↑ О жизни и творчестве Х.Б. Байрамуковой 2020 елның 8 июнь көнендә архивланган.// ГНБ КЧР им. Х.Б. Байрамуковой(рус.)
- ↑ http://krkrub.kubannet.ru/navig/page/66/message/207/ Халимат Байрамукова]//Краснодарская краевая юнешеская библиотека.(рус.)
- ↑ Проза//[ http://www.elbrusoid.org/upload/iblock/c2c/c2ce3d3867e7fcca8bd02834558beedf.pdf Половецкая луна No 1 (8) 1994)]. б 51. Черкесск.(рус.)
- ↑ http://krkrub.kubannet.ru/navig/page/66/message/207/ Халимат Байрамукова]//Краснодарская краевая юнешеская библиотека.(рус.)
- ↑ «Судьба поэта – вся в его стихах…»//фонд Эльбрусоид(рус.)
- ↑ Чотчаева Мариза Хыйсаевна Время и пространство в романе Х. Б. Байрамуковой «Четырнадцать лет» // Филологические науки. Вопросы теории и практики. 2017. №7-2 (73). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vremya-i-prostranstvo-v-romane-h-b-bayramukovoy-chetyrnadtsat-let (дата обращения: 08.05.2020).(рус.)
- ↑ http://bibliotekakchr.ru/about-the-library/national-writer-kcr-x-b-bayramukova.html 2020 елның 8 июнь көнендә архивланган. О жизни и творчестве Х.Б. Байрамуковой]// ГНБ КЧР им. Х.Б. Байрамуковой(рус.)
- ↑ Государственная Национальная библиотека Карачаево-Черкесской республики.(рус.)
- ↑ В КЧР состоялось торжественное открытие бюста великой поэтессе Халимат Байрамуковой в честь ее 100-летнего юбилея 2021 елның 18 апрель көнендә архивланган.(рус.)