Социалистик шәһәр (Казан)
Социалистик шәһәр (элек Орджоникидзе бистәсе, Авиатөзелеш социаль шәһәре) — Совет комплекслы төзелеш микрорайоны һәм Казан шәһәренең Авиатөзелеш районында тарихи урын. Микрорайонда Авиатөзелеш районының бердәнбер мәйданы һәм иҗтимагый үзәге, республика һәм шәһәр әһәмиятендәге кайбер объектлар урнашкан, «Зиланткон» бөтенроссия рольле уеннар һәм фэнтези фестивале үткәрелә. Микрорайон халкы саны 22 меңгә якын кеше.[1] Шәһәр төзелеше-торак административ-исәпкә алу берәмлеге буларак микрорайон «Уютный Соцгород» РСК ҖЧҖ ТКХ идарәче компаниясе хезмәт күрсәтә. Социаль шәһәрнең бербөтен архитектура-тарихи образын саклау һәм яклау максатыннан Татарстан Мәдәният министрлыгы һәм Казан мэриясе микрорайонны мәдәни мирас объектларының республика реестрына саклау зонасы буларак кертү проектын тормышка ашыра[2][3].
| Социалистик шәһәр | |
| Нигезләнү датасы | 1932 |
|---|---|
.JPG) | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Административ-территориаль берәмлек | Казанның Авиатөзелеш районы |
| Халык саны | 22 000 |
| Почта индексы | 420036, 420037 һәм 420127 |
 | |
 Социалистик шәһәр Викиҗыентыкта | |
Урыны
үзгәртүМикрорайон шәһәрнең төньягында һәм районның үзәк өлешендә, көнчыгышта Ленинград урамына әйләнә торган Копылов урамы белән Челюскин урамы арасында һәм көньякта Тимирязев урамы белән Максимов урамы арасында урнашкан; архитектура - тарихи сак зонасы төньякта Социалистик урамы белән генә чикләнә, ләкин «Крылья Советов» паркы территориясен, «Рубин» стадионын һәм «Рубин» футбол клубының спорт базасын үз эченә ала. Микрорайон берничә кварталга ия һәм көньяктан төньякка сузылган турыпочмаклы формада.[4]
Төньяк-көнчыгышта Карабай микрорайоны, төньяк — көнбатышта Яңа Каравай микрорайоны шәһәр бистәсе, көнбатыштарак шәһәр Грабарский бистәсе белән чиктәш.
Микрорайонда Копылов, Белинский, Олег Кошевой, 6 миридиональ урам (Копылов, Ленинград, Челюскин һәм зур булмаган Лечебная, Чапаев, Кольцевая) һәм 7 киң урам (Тимирязев, Максимов һәм Лядов, Белинский, Индустриаль, Социалистик, Побежимов чикләре) бар.
Тарихы
үзгәртү1930 елларда Карабай авылын индустриальләштерү елларында шәһәрдән төньякка таба 124 нче авиация заводын (соңрак 22 нче номерлы Казан авиация җитештерү берләшмәсен) һәм 16 нчы номерлы Авиамотор заводын (соңрак Казан моторлар төзү җитештерү берләшмәсен) үз эченә алган «Казмашстрой» авиация сәнәгатенең эре узелы корыла башлый. Авыл җирлекләренең буш урынында яшәү һәм ял итү өчен шулай ук торак массив-сталинка торак йортларын, шулай ук Сталин архитектурасындагы стадион, парк һәм башка инфраструктура объектларын (мәктәпләр, балалар бакчалары һ.б.) үз эченә алган комплекслы бердәм социалистик шәһәрләр планы буенча микрорайон төзелә башлаган. Соцгород төзелешенә әзерлек 1932 елда башлана, ә 1933 елда Гипрогор институты тарафыннан аның беренче проекты төзелә, ул 1936 елда микрорайонның берничә кварталдан 20 мең кеше торырлык урынга планлаштыруга әверелә. 1935 елда[5] завод, Соцгород һәм башка күрше бистәләр территориясе шәһәр чикләренә кертелә. 1938 елда беренче кварталның бер өлеше төзелә.[6] 1940 елның икенче яртысында төзелешкә немец хәрби әсирләре җәлеп ителә. Микрорайон тулысынча 1950 нче еллар башына төзелгән. Заводларның һәм Соцгородның шәһәр белән транспорт элемтәсе өчен 1937 елга трамвай линиясе һәм 1948 елга шәһәрдә беренче троллейбус линиясе сузыла. Микрорайон тулысынча диярлек сталинкалы торак йортлар белән төзелгән, алар арасында 5 катлы йортлар да бар. Комплекслылык һәм югары тыгызлык аркасында, микрорайонда алга таба төзелеш эшләре бармаган диярлек, һәм ул илнең башка социаль шәһәрләре белән чагыштырганда, үзенең бөтен образын яхшырак саклап калган.[7][8][9][10][11]
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ «Австрийская грусть» депутата Бикмуллина, archived from the original on 2017-09-02, retrieved 2021-01-12
- ↑ Спасут ли Соцгород от точечной застройки Минкульт и мэрия?, archived from the original on 2017-09-02, retrieved 2021-01-12
- ↑ Охранная грамота Соцгорода доехала до антикоррупционной экспертизы, archived from the original on 2017-09-03, retrieved 2021-01-12
- ↑ Границы исторических территорий г.Казани (ИТ). әлеге чыганактан 2019-04-27 архивланды. 2019-12-19 тикшерелгән.
- ↑ 16 марта
- ↑ День Победы: 70 и один факт о Казани, Татарстане и татарах в годы Великой Отечественной войны, archived from the original on 2017-09-02, retrieved 2021-01-12
- ↑ На площадке Машиностроя началась стройка// Красная Татария. — 1932. — № 73 (4251). — С. 1.
- ↑ Казань довоенного и послевоенного периода. әлеге чыганактан 2017-08-25 архивланды. 2017-09-02 тикшерелгән.
- ↑ Малышева С., Сальникова А. Советская Казань: время становления (1920—1930-е гг.) 2017 елның 2 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ Жаржевский Л. «Соцгород — настоящий памятник советского градостроительства. И будет жаль, если Казань его лишится» 2017 елның 1 август көнендә архивланган.
- ↑ Гарипова Г. З. Региональные особенности в архитектуре соцгородков Татарстана в 1920 — 1950-е годы
