Sarkel

Sarkel (Şarkil) (xäzär telennän Aq yort digän süz) — Don yılğasınıñ sul yarında urnaşqan bulğan kirmän-şähär. Xäzerge waqıtta Tsimlän susaqlağıçı töbendä qalğan.

Sarkel xäräbälären aerotöşerü, 1951, soñraq batırılğan

Töp säwdä yulları 8-11 ğasırlarda

Sarkel - urta ğasırlar (10-12 yözlär) Xäzär qälğäse.

Tarix

834-837 yıllarda Don buyında Sarkel kirmäne tözelä.

Xäzär qahanlığı xäkimnäre - qahan häm bäk üteneçe buyınça Feofil Vizantiä imperatorı Petrona Komatir citäkçelegendäge injenerlarnı cibärä, alar qatnaşında kirmän tözelä.

930 yıllarda Don yılğası buyında, Don häm İdelneñ ber-berenä yaqınayğan cirendä (yılğadan-yılğağa küçü yulı başında), Vizantiädän çaqırılğan injenerlär (Petrona Komatila citäkçeslegendä tözelü Qälğäneñ kirpeç diwarları ozınlığı 193,5 x 133,5 m, qalınlığı 3,75 m täşkil itkän.

965 yılda Kiev kenäze Svätoslav I tarafınnan basıp alına, 12. yöz urtalarına qädär Urıs kenäzlege qälğäse bula. Urıs yılyazmalarında Belaya Veja (Белая Вежа) iseme belän yöri. Saqlanğan kirpeç dıwar, manara häm yort qaldıqları xäzer Tsimlän susaqlağıçı astında qalğan.

Сылтамалар

• Артамонов М. И. Средневековое поселение на нижнем Дону. По материалам Северо-Кавказской экспедиции // Известия Государственной Академии истории материальной культуры. — 1935. Вып. 31.
• Труды Волго-Донской археологической экспедиции. Тт. 1-3. — М., 1958—1963.
• Плетнева С. А. Саркел и «шёлковый» путь. — Воронеж, 1996.