Павел Катенин
Павел Александрович Катенин ( 11 [22] декабрь 1792, Кострома губернасы, Кологривский өязе, Шаёво авылы, шунда ук) - рус шагыйре, драматург, әдәбият белгече, тәрҗемәче, театр эшлеклесе. Россия академиясе әгъзасы ( 1833 ).
| Павел Катенин | |
|---|---|
.jpg) | |
| Туган | 22 декабрь 1792[1] Кострома губернасы, Россия империясе |
| Үлгән | 4 июнь 1853[1] (60 яшь) Кострома губернасы, Россия империясе |
| Ватандашлыгы | Россия империясе |
| Һөнәре | телбелгеч, шагыйрь, тәрҗемәче, әдәби тәнкыйтьче |
Биографиясе
үзгәртүПавел Александрович Катенин өйдә белем алган. 1806 елда ул курсант булып халык мәгарифе департаментына хезмәткә алына, һәм ике елдан соң ул титул советнигы дәрәҗәсенә күтәрелә. 1808-1809 елларда А. Н.Олнени салонына килә; анда К. Н. Батюшков , Н. И. Гнедич, A. А. Шаховский белән таныша. Хәвәскәр спектакльләрдә катнаша.
1810 елдан ул Преображенский лейб-гвардиясенә портупей-прапорщик булып хезмәткә керәкерә. 1812 елгы патриотик сугыш һәм чит ил кампанияләре әгъзасы. 1818 елда аңа полковник дәрәҗәсе бирелә.
1816 ел ахырыннан - декабристлар Коткару Союзы әгъзасы; Хәрби җәмгыятьнең яшерен декабрь оешмасы лидерларының берсе. 1820 елда политик сәбәпләр аркасында, ул хезмәтеннән туктатыла, полковник дәрәҗәсе белән "гаилә сәбәпләре аркасында" эштән алына. 1822 елда, император боерыгы белән, ул театр спектакле вакытында халык җәнҗалы өчен Санкт-Петербургтан куыла. Ул Кострома милегендә Шаевода өч ел үткәрә. 1833 елда ул армиягә алына һәм 1838 елга кадәр Кавказда хезмәт итә. Ул майор генерал дәрәҗәсе белән отставкага китә һәм калган гомерен Кострома авылында үткәрә.
Аны Кострома губернасының Чухлома өязе Бореево авылында җирлиләр. 1955 елда көлө Чухломага күчерелә.
Иҗаты
үзгәртүӘсәрләрен 1812 елгы Ватан сугышы алдыннан бастыра башлый ("Чәчәк бакчасы", 1810 ). Бион, Гесснер, Вергилий, Гете, Ф. Шиллер, Ариостоның шигырь әсәрләрен, Хердерның "Сид турында романслары", Данте һәм Осианның "Тәмуг" әсәрләрен тәрҗемә итә. Катенин эшкәртүендә Томас Корнильның "Ариадна" ( 1811 ) трагедиясе куела. Ул декабрь романтизмының бер агымын җитәкли. 1815 елда ул "Наташа", "Үлтерүче", "Леший" балладаларын бастырып чыгара, 1816 елда үзенең сәнгать принциплары белән карамзинизмнан һәм В.А.Жуковский поэзиясеннән кискен аерылып торган "Ольга" ( Г.А.Бюргер балладасының ирекле тәрҗемәсе "Ленора") балладасын тәржемә итә, бу бәхәс тудыра. Рәсәй тормышы образына юнәлеш бирү, телнең җирле формаларын киң куллану Катениннны А.С Шишков белән якынайта, шуның белән бергә, әдәбият өчен көрәшнең декабристлык идеясе белән бәйле була
Ул В. К. Кюхельбекер белән берлектә А.С. Грибоедовның иң якын әдәби союздашларының берсе иде; "Студент" комедиясе ( 1817 ) Грибоедов һәм Катенинның уртак эше җимеше булып санала, гәрчә кайбер замандашларның шаһитлеге буенча, соңгысы катнашуы аз булгандыр - пьесаны ясауда аның роле редакция белән чикләнгәндер.
1810—1820 елларда ул театр өчен бик күп яза, аерым алганда, бу вакытта каләм астыннан Дж. Расин, П. Корнель һәм башка француз драматурглары әсәрләрен эшкәртүләр чыга. Катенинның бердәнбер оригиналь трагедиясе «Андромаха» 1827 елда куела. Ул шулай ук театр укытучысы булып эшли (студентлары арасында - В.А.Каратыгин). «Литературная газета» газетаның даими авторы. Аның Пушкин турындагы истәлекләре 1934 елда гына бастырылган [2] .
Басмалары
үзгәртү- Катенин П. А. Избранные произведения / Вступит. ст., подготовка текста и примеч. Г. В. Ермаковой-Битнер. — М.; Л.: Советский писатель, 1965. — 742 с. — (Библиотека поэта. Большая серия).
- Катенин П. А. Размышления и разборы / Сост., подготовка текста и примеч. Л. Г. Фризмана. — М.: Искусство. 1981. — 374 с. — (История эстетики в памятниках и документах).
Санкт-Петербургтагы адреслары
үзгәртү- 1822 - "Киряново" дачасы, Питерхоф юлы, 45;
- көз 1825 - 1827 елның мае - Паульсонның килем йорты, Миллионная урамы, 8.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Творогов О. В. Катенин Павел Александрович // Энциклопедия «Слова о полку Игореве»: в 5 томах — СПб: Дмитрий Буланин, 1995.
- ↑ Катенин П. А. Воспоминания о Пушкине / Вступительная статья и примечания Ю. Г. Оксмана // [Александр Пушкин]. — М.: Журнально-газетное объединение, 1934. — С. 619—656. — (Лит. наследство; Т. 16/18).
Әдәбият
үзгәртү- Петухов Е. В. Павел Александрович Катенин. (Биографический и историко-литературный очерк) 2019 елның 16 сентябрь көнендә архивланган. // Исторический вестник. — 1888. — Т. 33, № 9. — С. 553–575.
- Русские писатели. 1800—1917: Биографический словарь. — Т. 2: Г—К. — М.: Большая российская энциклопедия, 1992. — С. 503—506.
Сылтамалар
үзгәртү- Павел Катенин Максим Мошков исемендәге китапханәдә
- Произведения Катенина («Андромаха», «Княжна Милуша») в библиотеке public-library.ru
- Россия фәннәр академиясе рәсми сайтында шәхес профиле.
- Павел Александрович Катенин был интеллигентный человек. 2020 елның 14 февраль көнендә архивланган.