Орбитаның идиопатияле ялкынсынуы

Орбитаның идиопатияле ялкынсынуы (ОИЯ), элек орбитаның псевдотуморы дип аталган, — шешле, йогышлы булмаган, орбитаның күләмле зарарлануы белән сыйфатланган сирәк чир. Ялкынсынулы барыш орбитадагы йомшак тукымаларның кайберсенә яки барысына да йогынты ясый ала һәм мәсәлән, миозит, дакриоаденит, оптик периневрит яки склеритка китерә ала. Гистологик яктан ул реактив фиброзга күчкән полиморфлы-күзәнәкле ялкынсынулы инфильтрациясеннән гыйбарәт. Процессның барышы аның клиник һәм патологик үзенчәлекләре белән туры килми. Өлкәннәрдә чир гадәттә бер яклы, балаларда ул ике яклы була ала. Орбита һәм борын куышлыклары бергә зарарлану сирәк очрый.

Орбитаның идиопатияле ялкынсынуы
Саклык белгечлеге	офтальмология
ICD-9-CM	376.12
NCI Thesaurus идентификаторы	C117296

Ачыклау

1. Гомернең 3-6 дистәсендә кискен периорбиталь шешү, кызару һәм авырту белән билгеләнә (рәс. 6.15а).

2. Билгеләре

• Авыр очракларда тоткарлыклы экзофтальм һәм офтальмоплегия.

• Орбитаның арткы өлешләренә ялкынсыну таралганда КН'ның функциясе бозылу.

3. КТ орбита эчендә аз чагылган караңгылыкны һәм аның төссез чикләрен ачыклый (рәс. 6.15б, в).

4. Клиник барыш. Берничә вариант мөмкин.

• Берничә атнадан соң үзлегеннән ремиссия.

• Озакка сузылган барыш белән өзлегүләр очраклары һәм аннары ремиссия.

• Авыр дәвамлы барыш орбиталь тукымаларның көчәюче фиброзына һәм нәтиҗәсендә офтальмоплегия белән, мөгаен, птоз һәм КН җәлеп итү өчен күрү начарлануы белән барган «каткан» орбита белән сыйфатлана. (рәс. 6.16).

Дәвалау

1. Үзлегеннән ремиссияне көтеп чагыштырмача җиңел барышта күзәтү.

2. Дәвамлы барышта диагнозны раслау һәм шешне төшереп калдыру өчен биопсия кирәк булырга мөмкин.

3. СЯКЧ эчү еш нәтиҗәле һәм стероидлы терапиядән алдан булырга тиеш.

4. Системалы стероидлар диагноз расланганнан соң гына билгеләнә, чөнки бу очракта инфекцияләр һәм Вегенер гранулематозы кебек башка чирләрнең клиник күренеше бозылырга мөмкин. Эчкә преднизолонның башлангыч дозасы көненә 60-80 мг тәшкил итә һәм нәтиҗәлегенә карап, әкренләп киметелә дә кире кагыла. Кабатлану очракларында кабат билгеләргә була

. 5. Ике атна тәңгәл стероидлы терапия уңышсыз булса, радиотерапия мөмкин. Кечкенә дозалы нурланыш (мәсәлән, 10 Гр) озын һәм кайвакыт даими ремиссиягә китерә ала.

6. Антиметаболитлар, мәсәлән, метотрексат яки микофенолат мофетил, стероидлы һәм нурланышлы терапия уңышсыз булса, кирәк булырга мөмкин.

7. Инфликсимабны системалы куллану, шеш некрозы факторы ингибиторы, гадәти терапия нәтиҗәсез булган кабатланучы яки нык барышта мөмкин.

Дифференциаль диагностика

1. Орбитаның бактериаль целлюлитын орбитаның алгы өлеше тукымаларының чагылган ялкынсынуы билгеләрендә уйларга кирәк. Дөрес диагноз куелганчы сынаулы системалы антибиотикотерапия кирәк булырга мөмкин.

2. ЭОП'ның чагылган кискен күренешләре ОИЯ белән охшаш булырга мөмкин, ләкин ЭОП ешрак ике яклы барыш, ә ОИЯ гадәттә бер яклы.

3. Вегенер гранулематозы, төерле полиартериит, Вальденстрем макроглобулинемиясе кебек системалы чирләр ОИЯ охшаш орбиталь симптоматика белән бергә була ала.

4. Орбитаның яман шешләре, аеруча метастазлы.

5. Дермоидлы киста ертылуы авырту белән икенчел гранулематоз ялкынсынуга китерә ала.

Чыганаклар

• Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.