Oranj Azat Däwläte
| |||||
| |||||
| Başqala | Blumfonteyn[en] | ||||
| Räsmi tel | niderland tele | ||||
| Tellär | niderland tele, afrikaans, ingliz tele, sesoto, setswana | ||||
| Din | Niderland reformat çirkäwe[en] | ||||
| Şiğär | «Geduld en Moed» («Sabırlıq häm batırlıq») | ||||
| Aqça berämlege | Oranj Azat Däwläte funtı[en] | ||||
| Mäydan | 181 299 km² (1875[1]) | ||||
| Xalıq | 100 000 (1875; Aqlar häm töslelär[1]) | ||||
.svg){kind=small}
Oranj Azat Däwläte (nid. Oranje Vrijstaat, afr. Oranje-Vrystaat) — XIX ğasırnıñ ikençe yartısında Könyaq Afrikada Britaniä süzerenitetı astında bäysez bur[en] suveren respublikası. 1902 yılda İkençe Angliä-Bur suğışı barışında Britaniä imperiäse tarafınnan ciñelgännän soñ üz yäşäyeşen tuqtatqan[2].
Anıñ çikläre, Oranj häm Vaal[en] yılğaları arasında cäyelgän, Böyekbritaniä häm İrlandiä Berläşkän Patşalığı[en] tarafınnan 1848 yılda bilgelängän, ul waqıtta töbäk Oranj yılğası suverenitetı[en] dip iğlan itelgän, ä Britaniä rezidentı Blumfonteynda[en] yäşägän[3]. Blumfonteynda häm Suverenitetnıñ Könyaq öleşlärendä elek grikva[en] häm trekburlar[en] yäşägän.
1837 yılda nigezlängän Voortrekker[en] Natalya Respublikası[en] territoriäneñ tönyaq öleşen Winburgta[en] urnaşqan lenddrost[en] aşa idärä itkän. Bu tönyaq territoriä soñraq Poçefstrum[en] Respublikası belän federatsiä sostavına kergän, ul axır çiktä Könyaq Afrika Respublikası[en] (Transvaal) öleşe bulğan[3].
Transvaal Respublikasına[en] suverenitet birelgännän soñ, britannar Oranj häm Vaal yılğaları arasındağı saqlanu häm administrativ burıçlarınnan baş tartırğa omtılğannar, şul uq waqıtta cirle awrupalılar britannarnıñ qaluwın telägännär. Bu Britaniäneñ Oranj yılğası suverenitetınıñ bäysezlegen tanuwına kitergän, häm il räsmi räweştä 1854 yılnıñ 23 fevralendä Oranj Azat Däwläte bularaq bäysez bulğan[3].
Oranj Azat Däwläte 1900 yılda Oranj yılğası koloniäse[en] bularaq anneksiälängän. Ul 1902 yılnıñ 31 mayında İkençe Angliä-Bur suğışı tämamlanğannan soñ bäysez Bur Respublikası bularaq üz yäşäyeşen tuqtatqan. Britaniälelärneñ turıdan-turı idärä itü çorınnan soñ ul 1907 yılda üzidärä alğan häm 1910 yılda Könyaq Afrika Berlegenä[en] Kap provinsiäse[en], Natal[en] häm Transvaal[en] belän berrättän, Oranj Azat Däwläte provinsiäse[en] bularaq quşılğan[3]. 1961 yılda Könyaq Afrika Berlege Könyaq Afrika Respublikası bulğan[2].
İskärmälär
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Sketch of the Orange Free State of South Africa. Bloemfontein: Orange Free State. Commission at the International Exhibition, Philadelphia, 1876. 1876. p. 10. https://archive.org/stream/sketchoforangefr00oran#page/10/mode/1up.
- ↑ 2,0 2,1 "Free State". Encyclopædia Britannica. 6 November 2009. Archived from the original on 14 March 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Hillier, Alfred Peter; Cana, Frank Richardson (1911). "Orange Free State" . Encyclopædia Britannica. Vol. 20 (11th ed.). pp. 151–160.