Шигыйчылык: юрамалар арасында аерма

'''ШигыйларШигыйләр''' (гар.شيعة ''шигъа'' — «тарафдарлар, төркем, фракция, фирка») — [[Мөхәммәд саләллаһу галәйхи үәссәләм]] нәселе генә мөселманнар өммәтенә башлык - имам булырга тиеш дип санаучы [[шигый-уникечеләр]], [[алавитлар]], [[друзлар]], [[исмаилчылар]] һ.б. күз уңында тоткан гомуми термин. Тар мәгънәдә, кагыйдә буларак, аларга сан буенча исламдагы икенче юнәлеш - шигый-уникечеләрне («шигыйларшигыйләр-12») генә аңлыйлар. Алар, Мөхәммәд саләллаһу галәйхи үәссәләмнең варисы итеп, [[Гали ибн Әбу Талиб]]ны һәм аның төп тармак буенча нәселен генә таныйлар (кайсы нәсел, төп икәнлеге турында бәхәсләр бара).

Хәзерге вакытта шигыйлыкшигыйлек вәкилләре барлык мөселман илләрендә дә бар диярлек. [[Иран]], [[Әзербайҗан]], [[Гыйрак]]ның яртысыннан артык халкы, [[Йәмән]], [[Бәһрайн]], [[Ливан]] халкының ярыйсы өлеше шигый юнәлеше тарафдарлары. [[Исмаилчылык|Исмаилчыларга]] [[Таҗикстан]]ның [[Таулы-Бадахшан районы]]ндагы халыкның күп өлеше, [[Әфганстан]]ның [[хәзәриләр]] дигән халкы керә.

Рәсәйдә шигыйларшигыйләр саны бик аз. Дагыстанда [[даргиннар]]ның һәм [[лезгиннар]]ның зур булмаган өлеше, Түбән Идел буендагы кундрау татарлары ([[карагашлар]]) һәм урыс илендәге әзериләрнең күп өлеше бу юнәлеш вәкилләре.

Гарәп-шигыйларныңшигыйләрнең яшәү урыны - ул дөнья нефть сакланмаларының 70%. [[Сәгуд Гарәбстаны]]ның төньяк-көнчыгыш өлеше, көньяк Гыйрак һәм Иранның [[Хузистан]] виләяте турында сүз бара.

ШигыйларШигыйләр Коръәннең «Аллаһы иңдергән китап» булуын таныйлар, ләкин аның хәдисләрен (пәйгамбәр турындагы өстәмәләрне) инкяр итәргә тырышалар. Имам Гали үлгәннән соң, Коръәнгә хәдис рәвешендә үзләренең имамнары турында да язуны таләп итәләр, ләкин моңа ирешә алмый калалар. Шунлыктан хәдисләрдә телгә алынган пәйгамбәрләрне танымауларын белдерәләр.

ШигыйчылыкШигыйчелек тарафдарлары Коръәнгә кайбер моментларны [[Инҗил]]дән алып кертү ягында торалар. Мәсәлән, идеалдагы Мөхәммәд исемле имамны (аңа нәкъ Иисус миссиясен йөкләп) кешеләрне һәлакәттән «коткаручы» булачак дип игълан итәләр. Ул гына да түгел идеалда гына булган фигураны алар барлык шигый мәзһәпкә нигезләнгән дәүләтләр башлыгы дип саный башлыйлар. ШигыйларныңШигыйләрнең күп кенә йолалары сөнниләрнеке белән бер диярлек. Хаҗ кылу бар барын, ләкин аның урыны [[Мәккә]]дә түгел, бәлки Нәҗефтә ([[Иран]]). Яңа ел яз көне, Нәүрүз бәйрәме дип билгеләнә һ. б.

ШигыйларШигыйләр мәзһәбе йолаларын танучыларның саны зур булмаса да, алар, [[Иран]] белән [[Гыйракта]] гына түгел, бәлки [[Әфганстан]]да, [[Пакистан]]да һәм [[Һиндстан]]да да яшиләр. Элекке [[СССР]] территориясен алганда, алар [[Таҗикстан]]да һәм [[Азәрбайҗан]]да да очрыйлар.

[[Категория:ШигыйчылыкШигыйчелек]]