Фотосинтез: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк
EmausBot (бәхәс | кертем)
к Робот: af:Fotosintese сайланган мәкалә; косметик үзгәртүләр
Юл номеры - 1:
[[FileФайл:Simple photosynthesis overview.PNG|thumb|Фотосинтез]]
[[Күзәнәк]] яшәр өчен, энергиягә мохтаҗ. Яшел [[үсемлекләр]] [[күзәнәк]]ләре энергияне яктылыктан ала. Аларда '''''фотосинтез''''' үтә. '''''Фотосинтез''''' - яктылык энергиясен йоту һәм аны химик энергиясенә (синтез ителгән [[Углеводлар|углеводлар]], мәсәлән, '''''[[Глюкоза|глюкоза]]''''', [[Молекула|молекулалары]] химик бәйләнешләре энергиясенә) әйләндерү процессы. Глюкоза һәм башка углеводлар синтезыннан бар Җирдәге тереклек тора. Бу синтез '''''хлорофилл''''' пигментын тоткан '''''хлоропласт''''' дигән үсемлек күзәнәкләре '''''органеллаларында''''' үтә. [[Хайваннар]] күзәнәкләрендә шундый органеллалар булмый.
==Яктылык фотосинтез фазасы==
Хлоропласт эшчән төпөлешләре '''''граннар''''' дип атала. Хлорофилл граннарда тотына. Граннар кояш нурлары энергиясен алу өчен кирщк. Таза тышта алган хлорофилл, яктылыкны алып, аны тотмый, шул чакта ул аны кирегә юнәлтә. Ул яктылык энергиясе тирә-юньдәге иркенгә сибелеп чыга. Граннарда хлорофилл молекулалары тынычсыз хәлгә кереп, секунда өлешләренә саклана. Шул вакыт энергия югалмас формага үтеп керә. Шулай хлорофилл молекулалары шуннан кулланыла торган энергияне җыеп саклый.
Хлорофилл суны '''''кислородка''''' һәм '''''водородка''''' аера. Кислород атмосферага чыга, ә водород органик мәтдаләр сотавына керә.
Бу ике процесс '''''яктылык фотосинтез фазасы''''' дип атала. Тизлеге яктылык дәрәҗәсеннән тора.
Юл номеры - 8:
Бу фаза вакытында '''''яктылык фазасында''''' җыеп сакланган энергиясеннән'''''глюкоза молекулалары''''' ясала. Бу процесс өчен яктылык кирәкми, шуның өчен ул фаза шулай атала (төндез үтә дип уйламагыз!). Бу фаза түбән температура вакытында үтә алмый, шуңа күрә биек таулардагы үсемлекләр, интенсив яктылыкка карамыйча, бик озак үсәләр.
==Кулланылган әдәбият==
* Я познаю мир: Биология: Дет. энцикл./Б.Ф. Сергеев; Худож. О.П. Багина, С.В. Наугольных, О.А. Герасина и др. - М.: ООО "Издательство АСТ": ООО "Издательство Астрель": ЗАО НПП "Ермак", 2004. - 398 [2] с.: ил.
 
[[Төркем:Биология]]
 
{{Link FA|af}}
[[en: photosynthesis]]
 
[[af:Fotosintese]]
[[ar:تمثيل ضوئي]]
[[an:Fotosintesi]]
[[ar:تمثيل ضوئي]]
[[az:Fotosintez]]
[[bn:সালোকসংশ্লেষ]]
[[zh-min-nan:Kng-ha̍p-sêng]]
[[ba:Фотосинтез]]
[[bat-smg:Fuotėsintezė]]
[[be:Фотасінтэз]]
[[be-x-old:Фотасынтэз]]
[[bs:Fotosinteza]]
[[br:Fotosintezenn]]
[[bg:Фотосинтеза]]
[[bn:সালোকসংশ্লেষ]]
[[br:Fotosintezenn]]
[[bs:Fotosinteza]]
[[ca:Fotosíntesi]]
[[ckb:ڕۆشنەپێکھاتن]]
[[cs:Fotosyntéza]]
[[cy:Ffotosynthesis]]
[[da:Fotosyntese]]
[[de:Photosynthese]]
[[et:Fotosüntees]]
[[el:Φωτοσύνθεση]]
[[esen:FotosíntesisPhotosynthesis]]
[[eo:Fotosintezo]]
[[extes:FotosíntesiFotosíntesis]]
[[et:Fotosüntees]]
[[eu:Fotosintesi]]
[[ext:Fotosíntesi]]
[[fa:نورساخت]]
[[hiffi:PhotosynthesisYhteyttäminen]]
[[fr:Photosynthèse]]
[[fy:Fotosynteze]]
[[ga:Fótaisintéis]]
[[gv:Co-haaghey sollysh]]
[[gl:Fotosíntese]]
[[gu:પ્રકાશસંશ્લેષણ]]
[[gv:Co-haaghey sollysh]]
[[ko:광합성]]
[[he:פוטוסינתזה]]
[[hy:Ֆոտոսինթեզ]]
[[hi:प्रकाश-संश्लेषण]]
[[pamhif:Photosynthesis]]
[[hr:Fotosinteza]]
[[ioht:FotosintezoFotosentèz]]
[[idhu:FotosintesisFotoszintézis]]
[[hy:Ֆոտոսինթեզ]]
[[ia:Photosynthese]]
[[id:Fotosintesis]]
[[io:Fotosintezo]]
[[is:Ljóstillífun]]
[[it:Fotosintesi clorofilliana]]
[[zh-yueja:光合作用]]
[[he:פוטוסינתזה]]
[[jv:Fotosintesis]]
[[kn:ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ]]
[[pam:Photosynthesis]]
[[ka:ფოტოსინთეზი]]
[[kk:Фотосинтездің жарық және қараңғы фазалары]]
[[kn:ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ]]
[[ko:광합성]]
[[ky:Фотосинтез]]
[[sw:Usanisinuru]]
[[ht:Fotosentèz]]
[[la:Photosynthesis]]
[[lt:Fotosintezė]]
[[lv:Fotosintēze]]
[[lt:Fotosintezė]]
[[hu:Fotoszintézis]]
[[mk:Фотосинтеза]]
[[ml:പ്രകാശസംശ്ലേഷണം]]
[[mn:Фотосинтез]]
[[mr:प्रकाशसंश्लेषण]]
[[ms:Fotosintesis]]
[[nds:Photosynthees]]
[[mn:Фотосинтез]]
[[nl:Fotosynthese]]
[[ne:प्रकाशसंश्लेषण]]
[[new:फोटोसिन्थेसिस]]
[[janl:光合成Fotosynthese]]
[[no:Fotosyntese]]
[[nn:Fotosyntese]]
[[no:Fotosyntese]]
[[oc:Fotosintèsi]]
[[pam:Photosynthesis]]
[[pnb:فوٹوسنتھیسز]]
[[nds:Photosynthees]]
[[pl:Fotosynteza]]
[[pnb:فوٹوسنتھیسز]]
[[pt:Fotossíntese]]
[[ro:Fotosinteză]]
[[qu:Inti wayllay]]
[[ro:Fotosinteză]]
[[rue:Фотосінтеза]]
[[ru:Фотосинтез]]
[[rue:Фотосінтеза]]
[[sa:प्रभासंयोगः]]
[[sqsh:Fotosinteza]]
[[simple:Photosynthesis]]
[[sk:Fotosyntéza]]
[[sl:Fotosinteza]]
[[shsq:Fotosinteza]]
[[ckb:ڕۆشنەپێکھاتن]]
[[sr:Фотосинтеза]]
[[sh:Fotosinteza]]
[[su:Potosintésis]]
[[fi:Yhteyttäminen]]
[[sv:Fotosyntes]]
[[tlsw:PotosintesisUsanisinuru]]
[[ta:ஒளிச்சேர்க்கை]]
[[te:కిరణజన్య సంయోగ క్రియ]]
[[th:การสังเคราะห์ด้วยแสง]]
[[tl:Potosintesis]]
[[tr:Fotosentez]]
[[ug:فوتوسىنتېز رولى]]
[[uk:Фотосинтез]]
[[ur:ضیائی تالیف]]
[[ug:فوتوسىنتېز رولى]]
[[vi:Quang hợp]]
[[war:Fotosintesis]]
[[yi:פאטאסינטעז]]
[[zh-yue:光合作用]]
[[bat-smg:Fuotėsintezė]]
[[zh:光合作用]]
[[zh-min-nan:Kng-ha̍p-sêng]]
[[zh-yue:光合作用]]