Орион йолдызлыгы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 2:
[[Файл:Cintura di Orione binocolo.png|thumb|right|300px|Орион Билбауы]]
[[Файл:Orion Belt.jpg|thumb|right|300px|Орион Билбауы йолдызларының фотосурәте]]
'''Орио́н йолдызлыгы''' ({{lang-la|Orion
== Йолдызлар ==
'''Орион α''' — [[Бителҗәүза]] ({{lang-ar|ابط الجوزاء}} ''ибыт әл-җәүза'' — «Бәйленең култык асты»<ref>Ибыт — култык асты. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 145.</ref><ref>Джауза — «сопряженный»; ибт ал-джауза — «подмышка Сопряженного»
'''Орион β''' — [[Риҗел]]<ref>Риҗел — аяк. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 481.</ref> ({{lang-ar|رجل}} ''риҗел'' — «аяк», монда Орионның аягы күздә тотыла; {{lang-ru|Ригель}}), +0,18 [[йолдызча зурлык]]тагы [[күк үтә зур йолдыз|аклы-күкле үтә зур йолдыз]]. Бу йолдыз якынча 773 яктылык елы ераклыкта урнашкан. Риҗел Кояштан 85000 тапкыр яктырак һәм аның диаметры Кояшныкыннан 78 тапкыр зуррак.
Юл номеры - 18:
'''Орион κ''' — [[Сәеф]]<ref>Сәеф — кылыч. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 516.</ref> ({{lang-ar|سيف}} ''сәеф'' — «кылыч», Орионның кылычы күздә тотыла; {{lang-ru|Саиф}}), +2,06 [[йолдызча зурлык]]тагы [[йолдыз]]. Бу йолдыз якынча 720 яктылык елы ераклыкта урнашкан. Сәеф Кояштан 57500 тапкыр яктырак һәм аның диаметры Кояшныкыннан 11 тапкыр зуррак. Ә өслегенең температурасы 26000 К тигез.
== Атамалар ==
[[Әл-Бируни]] үзенең [[1030 ел]]да тәмамланган «[[Мәсгуд кануны]]нда» [[Клавдий Птолемей|птолемейныкы]] {{lang-grc|Ὠρίων}} исемене [[гарәп теле]]нә «җәббар» һәм «җәүза» сүзләре белән тәрҗемә иткән<ref>Звездный каталог ал-Бируни с приложением каталогов Хайама и ат-Туси // Историко-астрономические исследования. Вып. VIII. — М.: Физматгиз, 1962. — С. 184.</ref>. Татар халкы, бөтен [[гарәп-мөселман мәдәнияте]] бер өлеше буларак, әүвәл йолдызлыкның ''Җәббар'' ({{lang-tt3|جبار}}) гарәп исеме да кулланды<ref>Җәббар — бик көчле, бик куәтле; Орион. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге. — Б. 770.</ref>, әмма хәзерге вакытта бу исем кулланмый.
== Искәрмәләр ==
|