Yasaq: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
|||
Юл номеры - 8:
[[Çıñğızxan]]nıñ «'''Böyek yasa'''» isemle qanunnar cıyıntığı nigezendä xökem itkän sudialar da bulğan, alarnı «yarğuçı» dip atağannar. Xökem qararı maxsus «yarğunamä» digän däftärgä terkälä barğan. Ulus yäki şähär yarğuçılarınnan başqa, ämir-yarğu da bulğan—busı inde wäzirneñ xoquq eşläre buyınça yärdämçese digän süz.
[[Altın Urda]] däwläteneñ säyäsi häm ictimaği tormışında basqaqlar belän '''daruxaçılar''' (daruxalar) zur urın totqannar. '''Basqaqlar''' xärbi xezmättä bulıp, xökümätneñ iminlegen saqlaw wazifasın ütägännär; daruxalarnıñ töp wazifaları isä '''yasaq''' cıyunıñ barışın küzätep toru bulğan.
Basqaqlar XIV yözneñ başında uq beterelsä, daruxaçılar äle darux-ölkälärneñ xäkimiät başlıqları sıyfatında [[Qazan xanlığı]]nda dä yäşäp häm eşläp kilgän. Yasaq cıyuda alarğa yärdämçeläre bulışqan; boların '''bitekçe''' dip yörtkännär. Xäyer, Cuçi Olusında bitekçe xäyran zur däräcäle keşe sanalğan. Bitekçe xan [[diwan]]ında da bula, anısı baş bitekçe dip atalğan; annarı ulus sayın bitekçe bulıp, şaqtıy eşne änä şular başqarğan.
Küçmä häm utraq xalıqlardan alına torğan tüläwlär dä bügençä ük diärlek yañğırıy: '''salığ''' (can başına töşkän salım), '''qalan''' (obrok), '''yasaq''', '''xärac''' (ğäräp süze: möselmannar tülägän 10 protsentlı salım), '''burıç, çığış, ındır xaqı, ambar malı, burla tamğası, yul xaqı, qarawıllıq, tartanaq (ülçäw salımı), tamğa'''.
Юл номеры - 19:
[[Төркем:Себер тарихы]]
[[Төркем:Тарих]]
[[Төркем:Татар тарихы]]
[[Төркем:Россия тарихы]]
| |||