Василий Тимофеев (1836): юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к актуаль булмаган калыпны алып кую |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 2:
{{фш|Тимофеев}}
'''Василий Тимофей улы Тимофеев''' ({{lang-ru|Василий Тимофеевич Тимофеев}}; {{ТД}}, {{ТУ}} — {{ҮД}}, {{ҮУ}}) — православ дин эшлеклесе, миссионер, Үзәк керәшен татар мәктәбе мөдире (1863-1893). Инҗилне һәм башка чиркәү текстларын татар теленә [[тәрҗемә]] иткән.
== Килеп чыгышы, белеме ==
В. Т. Тимофеев керәшен-татар крестьян гаиләсендә туган. Башлангыч белемне Абди авылында дәүләт милке министрлыгы мәктәбендә алган, рус грамотасын яхшы үзләштергән һәм дини-әхлакый һәм дин китапларын иркен укый алган.
== Монастырьга качу, Н. И. Ильминский белән танышу ==
1856 елда В. Т. Тимофеев үз авылыннан китә һәм Казанда урнашкан Иоанн-Предтеча монастырена тыңлаучы буларак урнаша анда мәңгегә калырга тели. Әмма авыл общинасыннан азат ителми, һәм 1858 елда ул үз авылына кайта. В. Т. Тимофеевның әти-әнисе, улын яңадан шәһәргә җибәрергә теләмичә, аны көчләп никахлашырга мәҗбүр итәләр<ref name=autogenerated1>Карпов Ю. П. [https://web.archive.org/web/20090210055728/http://kds.eparhia.ru/bibliot/kaz_schule/pr_timof/ Просветитель Татар-кряшен о. Василий Тимофеев (1836—1895)/// История казанских духовных школ// Библиотека/ Казанская семинария (Московский Патриархат Русской Православной Церкви)]</ref>.
В. Т. Тимофеевның алдагы язмышына хезмәткәрләргә мохтаҗ «керәшен апостолы» Н. И. Ильминский хәлиткеч йогынты ясый, аның белән алар 1858 елдан бирле таныш булалар. Н. И. Ильминский аңа авыл җәмгыятеннән китәргә һәм Казанда урнашырга ярдәм итә. 1863 елның сентябрендә Н. И. Ильминскийның үтенече буенча, В. Т. Тимофеев Казан руханилар академиясе каршындагы миссионер бүлегенә татар теле практиканты буларак кабул ителә. Шуннан бирле ул Н.И. Ильминскийның даими хезмәткәре, ә алга таба - иң якын дусты һәм көрәштәшенә әйләнә, аның белән үлгәнче аерылмый.
== Тәрҗемә эшчәнлеге һәм рухи хезмәте ==
В. Т. Тимофеев Казан руханилар академиясенең миссионерлык бүлеге каршындагы татар теленең практиканты була. Аның турыдан-туры катнашында Н. И. Ильминский татар теленә «Букварь» (Казан шәһәре, 1862 ел, 3 нче басма, 1867 ел), Яшәеш китабын (1863 ел), Сирахов улы зирәклектәре китабын (1864 ел), Матфейдан Инҗилне (1866 ел), Иоанн Златоуст литургиясен һәм күп кенә изге җырлар һәм шигырьләр тәрҗемә итә<ref name=autogenerated4>[http://www.rulex.ru/01190137.htm Тимофеев Василий Тимофеевич// Русский Биографический Словарь (сетевая версия)]</ref>.
1864 елда Казанда, Н. И. Ильминский инициативасы белән, шәхси уку йорты хокукларында халык мәгарифе министрлыгы мәктәпләре арасына кабул ителгән керәшен-татар мәктәбе ачыла (1864/1865 уку елында анда егерме кеше укый: тугыз малай һәм бер кыз). Шул ук вакытта В. Т. Тимофеев аның беренче мөдире һәм укытучысы була<ref name=autogenerated1 />.
В. Т. Тимофеев һәм аның укучылары дин-мәгърифәт максатлары белән керәшен торак пунктларына йөриләр. 1869 елда В. Т. Тимофеев рухани була, шуннан соң бу сәфәр тагын да ачыграк миссионер төс ала.
П. В. Знаменский сүзләренә караганда, В. Т. Тимофеев «югары дәүләт өлкәләрендә дә дә яхшы билгеле була, югары шәхесләрнең күп тапкырлар игътибарын яулый», Изге Синод Хөкүмәтенең обер-прокурорлары граф Д. А. Толстой һәм К. П. Победоносцев, Казан уку округы попечителе П. Д. Шестаков һәм башкалар «югары бәялиләр»<ref name=autogenerated2>О. Василий Тимофеевич Тимофеев. (Некролог)// Отдельный оттиск из журнала «Православный Собеседник» за 1896 год. — Казань: Типо-литография Императорского Университета, 1896. — С. 16. (Знаменский П. [http://www.missiakryashen.ru/history/documents/necrologue/ Некролог. Протоиерей Василий Тимофеев (1836—1895)// Кряшенская духовная миссия (Сайт для православных миссионеров)])</ref>.
== Әсәрләре ==
* «Дневники старо крещеного татарина» (Н.И.Ильминскийның редакциясе астында һәм «Православное Обозрение» китабында кереш сүзләр белән)<ref name=autogenerated4 />.
== Наградалары ==
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
| |||