Һинд дине: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB Тамга: кире кагылган |
edit reverted due to Википедия:Администратор вазыйфасыннан азат итү:Marat-avgust—IanraBot Тамга: кире кайтару |
||
Юл номеры - 2:
[[Файл:Kailash Tibet edited.jpg|300px|мини|уңда|Кайлас изге тавы, Тибет, Шиваның рухи тору урыны булып санала]]
[[Файл:HinduSwastika.svg|250px|мини|уңда|Һинди свастикасы, дини билге]]
'''Һинд дине''' яки '''Һиндуизм''' [[Көньяк Азия]]дә, иң күбесе [[Һиндстан]]да доминант дин яки яшәү рәвеше. Гәрчә Һинд дине
Һинд дине дөньяда "[[иң борынгы дин]]" дип аталган. Кайбер кулланучылар аны ''[[Санатани|{{IAST|Санатана Дхарма}}]]'', "мәңге [[дхарма|канун]]" яки "мәңге ысул" дип атыйлар. Көнбатыш галимнәре Һинд динен
төрле һинд мәдәниятләре һәм йолалары синтезы буларак күрәләр. Аның тамырлары арасында соң [[Веда чорының]] [[Тарихи Веда дине|Веда дине]] һәм аның Брахманнар
Һинд ышануларында мөһим темаларга дүрт Пурушартха, адәм тормышының тиешле максатлары, атап ук әйткәндә Дхарма (әхлак/вазыйфалар), Артха (муллылык/эш), Кама (эмоцияләр/сексуальлек) һәм Мокша (ирекле булу), шулай ук карма (гамәл, ният һәм нәтиҗәләр), самсара (яңадан туулар циклы) һәм төрле Йогалар (мокшага ия булу ысуллары һәм гамәлләре) керә. Һинд гамәлләренә
Һинд текстлары Шрути ("ишетелгән") һәм Смрити ("истә калдырылган")га классификацияләнәләр. Бу текстларда теология, фәлсәфә, мифология, Ведик
==Этимология==
Һинд сүзе Һинд субкыйтгасының төньяк-көнбатыш өлешендәге (хәзерге Пакистан һәм Төньяк Һиндстан) Һинд елгасы өчен Һинд-Ария сүзе Синдхудан алынган. Гэвин Флад буенча, чын 'Һинд' сүзе Һинд елгасы артында яшәгән кешеләр өчен фарсы географик атамасы буларак пәйда була, атап ук әйткәндә б.э.к. 6-нчы гасыр Дарий I (б.э.к. 550-486) язмаларында. Бу борынгы язмаларда 'Һинд' термины географик атама булган һәм ниндидер дингә карамаган. 'Һинд'нең дингә карый торган беренче язмалар арасында 7-нче гасырның
Тапар раславынча Һинд сүзе Авестада һептаһинду буларак бар - ул Ригведаның сапта һиндуга тәңгәл, шул ук вакытта Һиндстан (Һиндстан буларак әйтелә) безнең эрага кадәр 3-енче гасырның Сасани язмаларында табыла, боларның икесе дә төньяк-көнбатыш Көньяк Азиянең өлешләренә карый. Гарәп термины әл-Һинд Һинд елгасы буйлап яшәгән кешеләргә караган. Гарәп термины үзе Исламгача чор Һиндудан алынган, бу бөтен Һиндстан кешеләренә караган. [[XIII гасыр|13-нче гасырга]] Һиндстан Һинд иленең
Һинд термины соңрак Сансрит текстларда очраклы рәвештә кулланылган, шулар арасында Кашмирның
[[File:A scene of Folk deity worship in Hokenakal.ogv|thumb|Хокенакалда халык Ходаена табыну күренеше]]
Юл номеры - 25:
== Әдәбият==
* Индуизм.
* Древо индуизма / Отв. ред. И. П. Глушкова. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 1999. — 559 с. — (Культура народов Востока). — 2500 экз. — ISBN 5-02-018032-7.
* Гусева, Н. Р. (1977), «Индуизм: История формирования. Культовая практика.», Москва, «Наука»
* Альбедиль, М. Ф. (2004), «Индуизм:
* Иванова, Л. В. (2003), «Индуизм», Москва, ISBN 5-9900148-1-3
* Фаликов, Б. З. (1994), «Неоиндуизм и западная культура», Москва
|