Салих Сәйдәшев: юрамалар арасында аерма

{{TwinCYR|Salix SäydäşSəydəş}}

| гражданлык = {{Русия империясе байрагы}} → {{байрак/РСФСРPəcәᴎ̆ Cәʙит Федератив Caᴛсиялиcлар Җɵᴍhүрᴎяте}} → {{ССРБ байрагы}}

'''Салих Җамалетдин улы Сәйдәшев''' ([[3 декабрьдᴎкәбeр]] ([[20 ноябрьʜаябeр]]) [[1900 ел|1900]], [[Казан]], [[Казан өязе]], [[Казан губернасы]], [[Русия империясе]] – [[16 декабрьдᴎкәбeр]] [[1954 ел|1954]], [[Мәскәү]], [[СоветСəʙит Социалистик Җөмһүриятләр Берлеге|ССРБ]]) – күренекле [[Татарлар|татар]] [[композитор]]ы, татар профессиональ [[музыка]]сына нигезче салучы.{{Татар энциклопедиясе}}

Музыка сәләте Сәйдәшевта кечкенә чагында уяна. Ул уйнаган иң беренче инструмент [[гармоника]] була. Аннары туганнары махсус аның өчен [[рояль]] сатып алдылар. Салих Сәйдәшевның беренче укытучысы – халык музыканты [[Заһидулла Яруллин]]. Аннары ул [[Казан музыка училищесыучилишчесы|Казан музыкаль училищесыучилишчесы]] укытучыларында белем ала.

[[1918 ел]]да Салих үз [[оркестр]]ын төзи. [[1920 ел]]да ул [[Кызыл армияәpмe]] сафларына баса.

[[1922 ел]]да Сәйдәшев Казанга кайта. Аны яңа ачылган [[Татар дәүләт академия театрыᴛиᴙтыры|Кызыл ОктябрьҮктәбep исемендәге Татар Дәүләт театрынаᴛиᴙтырына]] музыка бүлеге мөдире итеп эшкә чакыралар.

==Кызыл Армияәpмe маршы==

{{төп мәкалә|Кызыл Армияәpмe маршы}}

[[1928 ел]]да Казанда сәяси бүлек хезмәткәрләренең киңәшмәсе була. Анда дивизия командиры [[Якуп Чанышев]] [[Эшче-крестьянкepәстиян Кызыл Гаскәре|Кызыл Армиянеңәpмeнең]] 11 еллыгына оркестр өчен милли колоритлы яу маршы тудырырга кирәк дигән тәкъдим ясый. Һәм бу эшне Салих Сәйдәшевкә йөкләтәләр.

Маршның премьерасы полкның шәхси составыcасᴛафы алдында Кызыл Армиянеңәpмeнең туган көненә багышланган тантаналы җыелышта — [[1929 ел]]ның 23 февралендә үткәрелә. Марш музыкасын 1нче татар полкы оркестры башкара. Залдагы алкышлар куәтле дулкын сыман яңгырап тора һәм маршны өч мәртәбә кабатларга туры килә. Композиторны хөрмәтләп, полкның почетлы кызылармеецы итеп сайлыйлар, аңа тантаналы шартларда хәрби кием тапшыралар.<ref>[http://kiziltan.ru/tat/news/kyltyra-i-iskysstvo/591.html Мәңге яшәр аның моңнары]</ref>

* [[2012 ел]]ның [[11 май|11 маенда]] Казан шәһәре башкарма комитетының 11.05.2012 № 2902 карары белән 17нче санлы Казан балалар музыка мәктәбенә<ref>[https://edu.tatar.ru/nsav/sch_17/page777124.htm 17нче санлы балалар музыка мәктәбенең «Татарстан Республикасындаҗɵмһүpиятсында электронᴎᴫиктepон мәгариф» порталындагы сәхифәсе]</ref> Салих Сәйдәшев исеме бирелә<ref>[http://www.kzn.ru/old/page4621.htm Казан мэриясе рәсми порталы]</ref>.