География: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Sabircan (бәхәс | кертем)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Nurbot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: җәгърафия → география (16) using AWB
Юл номеры - 1:
{{rq|stub|wikify|image}}
{{Портал|Фән|Җирне өйрәнүче фәннәр|География}}
'''География''', яки '''җәгърафиягеография''' ({{lang-el|γεωγραφία}}, γεια — [[Җир шары]] һәм γράφω — язарга, тасвирларга, [[Гарәп теле|гарәп]]. ''جغرافية'') — табигый һәм территориаль хуҗалык комплексларын һәм аларның компонентларын өйрәнүче фәннәр тупламасы.
 
Җәгърафиягеография урындагы, төбәк һәм глобаль кимәлдә җәгърафик мөхит компонентларының урынлашу канунлыкларын, кеше һәм табигать бәйләнеше процессларын, җәмгыять һәм табигатьне файдалануның территориаль оешмасының гыйльми нигезләрен, җәмгыятьнең тотрыклы үсеше кануннарын өйрәнә. Табигать (физик-җәгърафик) һәм иҗтимагый фәннәргә бүленә. Табигый җәгърафик фәннәргә комплекслы [[физик география]] һәм аннан аерылып чыккан геоморфология, туфрак җәгърафиясыгеографиясы, гидрология, климатология, биоҗәгърафиябиогеография, палеоҗәгърафияпалеогеография, тарихи җәгърафиягеография һ.б.; иҗт. фәннәргә иктисади һәм социаль җәгърафиягеография, халык җәгърафиясыгеографиясы, сәяси җәгърафиягеография һ.б. карый. Җәгърафик фәннәр комплексына шулай ук илләрне өйрәнү һәм гамәли җәгърафик фәннәр (медицина җәгърафиясыгеографиясы, хәрби җәгърафиягеография, рекреацион җәгърафиягеография, мәдәниәт җәгърафиясыгеографиясы һ.б.) керә. Фәннәр арасында мөһим урынны картография алып тора.
 
== Җәгърафиягеография тарихы ==
Беренче [[тапкыр]] «география» сүзен [[Эратосфен]] кулланды. Грекча «ге» — Җир, «графо» — язам. «География» сүзе «Җирне [[тасвирлау]]» дигәнне аңлата. Татар теленә баштан «җәгърафиягеография» сүзе буларак килеп кергән иде.
 
== Җәгърафиягеография тармаклары ==
[[Физик география]] [[Җир]]нең физик, [[метеорология|метеорологик]] һәм [[экология|экологик]] сыйфатларын һәм аларның Җирдәге күренешләрен өйрәнә. [[Җәмгыять география]]сенең игътибары [[икътисад|икътисади]]и, [[сәясәт|сәяси]] һәм [[мәдәният|мәдәни]] процессларга юнәлдерелгән. [[Географ]]лар, Җирнең үзлекләрен өйрәнүдән тыш, шулай ук аның [[Кояш Системасы|Кояш Системасында]]нда һәм [[Галактика|Галактикада]]да алып торган урынын һәм бу тирәлекнең Җиргә тәэсирен ([[климат]], [[океан|океандагы]]дагы агымнар һ.б.) дә өйрәнә.
 
== Чыганаклар ==