Бәпәнәй Төрепбирдин: юрамалар арасында аерма

 

[[Башкорт күтәрелешләре (1735 - 1740)|1735-1740 еллардагы башкорт күтәрелешләренең]] икенче этабында Бәпәнәй Төрепбирдин Себер һәм [[Уса даругасы|Уса]] даругаларында күтәрелешнең җитәкчеләренең берсе була. Себер даругасы Кара-Табын Олысы старшинасы ''Йосоп Арыковның'' төп киңәшчесе булып китә. Бәпәнәй мулла баш күтәрүчеләрнең башка җитәкчеләре һәм патша чиновниклары белән хат алышкан. Бәпәнәй Төрепбирдин үзенең хатларында <ref>«Письмо башкир Сибирской дороги Бепени Трупбердина с товарищами уфимское воеводе Н. Д. Мерзлюкину с жалобой на действия А. И. Тевкелева и с требованием вывода его отряда с территории Сибирской дороги»»", [[1734]] елның [[1 май]]ында императрица [[Анна Иоанновна| Анна Иоанновнаның]] Империя чиген Башкортстан чигенә җиткерү, башкорт җирләрен үзләштерү өчен комиссия төзү турындагы карары (указы) буенча төзелгән ''Ырынбур экспедициясе'' начальнигы ''В. Н. Татищевка'' хат{{начало цитаты}}«Мы, башкирские народы, наши отцы, деды и прадеды, великому государю в подданство пришли своими волями, оставя своих ханов, а великие государи нас содержали по нашей воле, а не под саблею. И в то время, что государи дали нам землю, мы в знак того, что подданные, платили ясак. Теперь на ясачных землях строят города, башкир притесняют, и если не будет изменен этот порядок, башкиры будут сопротивляться, хотя пропасть, хотя смерть принять готовы» — Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — Б. 17. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.}}</ref> патша властьларын ''башкортларның җиргә асабалык хокукын'' искә-санга сукмауда, ислам динен кысуда, баш күтәрүләр карательләр тарафыннан каты бастырылуда һәм [[Башкортстанның Рус дәүләтенә кушылуы|Рус дәүләтенә кушылуның]] килешүләрен бозуда гаепли һәм халыкның [[Русия империясе]]ннән аерылып Башкорт дәүләте төзүгә кадәр үз мәнфәгатләрен яклау хокукын дәлилли.

 

== Әдәбият ==