Wikipedia

Совет Социалистик Республикалар Берлеге: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Ерней (бәхәс | кертем)
4032 үзгәртергә
вики
Ерней (бәхәс | кертем)
4032 үзгәртергә
к вики
Юл номеры - 1:
{{Тарихи дәүләт
|исеме = Совет Социалистик ҖөмһүриятләрРеспубликалар Берлеге
|үзисеме = Союз Советских Социалистических Республик
|байрак = Flag of the Soviet Union.svg
Юл номеры - 63:
}}
{{twinCYR|Sovet Sosialist Cömhüriätlär Berlege}}
'''Совет Социалистик ҖөмһүриятләрРеспубликалар Берлеге''' ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Совет_Социалистик_Республикалар_Берлеге''Советлар SovetБерлеге'', Sotsialistik Respublikalar Berlege]) — ({{lang-ru|Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик, Советский Союз}}) — [[1922 ел]]дан [[1991 ел]]га кадәр, [[Аурупа]] һәм [[Азия]] кыйтгаларында, [[Урта Ауразия]]дә урнашкан [[дәүләт]].<br/>
1977 елның Конституция буенча — күпмилләтле дәүләт.
1977 елның Конституция буенча — күпмилләтле<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_(1977)#.D0.93.D0.BB.D0.B0.D0.B2.D0.B0_8._.D0.A1.D0.A1.D0.A1.D0.A0_.E2.80.94_.D0.A1.D0.9E.D0.AE.D0.97.D0.9D.D0.9E.D0.95_.D0.93.D0.9E.D0.A1.D0.A3.D0.94.D0.90.D0.A0.D0.A1.D0.A2.D0.92.D0.9E http://en.wikisource.org/wiki/ru:Конституция_СССР_(1977)]</ref> һәм социалистик<ref>[http://en.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0_(1977)#.D0.93.D0.BB.D0.B0.D0.B2.D0.B0_1._.D0.9F.D0.9E.D0.9B.D0.98.D0.A2.D0.98.D0.A7.D0.95.D0.A1.D0.9A.D0.90.D0.AF_.D0.A1.D0.98.D0.A1.D0.A2.D0.95.D0.9C.D0.90 http://en.wikisource.org/wiki/ru:Конституция_СССР_(1977)]</ref> дәүләт.
 
1922 елның 30 декабрьдә [[РСФСР]], [[УССР]], [[БССР]] һәм [[КСФСР]] (ЗСФСР) берләшү аша барлыыка килде.
Юл номеры - 70:
Икенче бөтөндөнья сугышыннан соң ССРБ [[Әфганстан]], [[Маҗарстан]], [[Иран]], [[Кытай]], [[КХДҖ]] (1948 елдан), [[Монголия]], [[Норвегия]], [[Пүлшә|Польша]], [[Румыния]], [[Төркия]], [[Финляндия]] һәм [[Чехословакия]] белән җир буенча, ә [[АКШ]], [[Швеция]] һәм [[Япония]] белән — диңгез буенча чиктәш иде.
 
[[Совет республика]]лардан торган (1922 — 4, 1989 — 1615).
 
== ҖәграфияГеография ==
ССРБ дөньяның иң зур дәүләт иде; көнчыгыштан көнбатышка озынлыгы — ~10000 км, төньяктан көньякка — ~7200 км.
 
Юл номеры - 78:
 
== Тарих ==
''Моны карагыз: '''[[Sovet Sosialist Cömhüriätlär Berlege#Tarix]]'''''
=== Барлыкка килүе ===
1922 елның 29 декабрендә РСФСР, УССР, БССР һәм КСФСР делегацияләр ССРБ барлыкка килүе турында килешүен имзалыйлар. Бу документ 30 декабрьдә расланды.
Строка 89 ⟶ 88 :
[[1939 ел]]ның [[23 август]]ында [[Молотов һәм Риббентроп килешүе|Алмания һәм Советлар Берлеге үзара килешүен төзеләр]]; шул килешүгә яшерен өстәмә протоколыда [[Алмания]] һәм ССҖБ Көнбатыш Аурупада үз йогынты сферасы чикләрен билгелиләр.
 
[[1939]]—–[[1940]] елларда ССҖБ составына [[Эстония]], [[Латвия]], [[Литва]], Көнбатыш Украина, Көнбатыш Белорусия, [[Бессарабия]] һәм Төньяк Буковина керәләр; [[Молдав ССР|Молдав]], [[Литва ССР|Литва]], [[Латвия ССР|Латвия]] һәм [[Эстон ССР]]-лары оештырылалар.
 
[[1939 ел]]да ССҖБ [[Финляндия]]гә сугыш башламау турында килешүне төзәргә тәкъдим итә, ләкин Финләндия каршы була; [[Совет-фин сугышы (1939-1940)|совет-фин сугышы]] башлана. Шул сугыш нәтиҗәсендә ССРБ Финляндия территориясенең 11% өлеше күчә; сугыш игълан итү сәбәпле [[Сәвит Социалистик Җөмһүриятләр Берлеге|ССРБ]] [[Милләтләр лигасы]]ннан чыгарыла. [[1940 ел]]ның [[31 март]]ында [[Карел-Фин ССР]]-ы оеша.
 
==== [[Бөек Ватан сугышы]] ====
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Совет_Социалистик_Республикалар_Берлеге