Фьорд: юрамалар арасында аерма

[[File:Fjord genesis.png|thumb|Фьорд барлыкка килүгә иллюстрация]]

Фьордлар [[бозлык]]ның диңгез астында каласы төбе шуышканда кырганнан соң, [[елга]]ларның [[үзән]]нәрен һәм тектоник иңкүлекләрне [[диңгез]] басуы нәтиҗәсендә барлыкка килгәннәр.

Фьордларның буе иңенә караганда (''уннарча тапкыр'') озынрак. Фьордлар тар, тирән сулы (''су тирәнлеге 1000 м га җитә''), профиле тагаракка охшап тора. Ярларын озын (''кайвакыт тармакланган''), текә, биек кыялар хасил итә. Плейстоцен бозлануына дучар булган югары киңлекләрдәге яр буйлары өчен хас күренеш.

Дөньяда фьордлар күп урнашкан 4 район билгеле: [[Норвегия]], [[Чили]], [[Яңа Зеландия]], [[Төньяк Америка]]ның көнбатыш яр буйлары. Шулай ук [[Шотландия]], [[Исландия]], [[Швеция]], [[Гренландия]], [[Скандинавия]], [[Аляска]], [[Утлы Җир архипелагы]]нда очрыйлар. [[Шпицберген]], [[Яңа Җир]], [[Канада Арктика архипелагы]] һәм [[Антарктида]] ярларында бар. [[РФ]]нең [[Кола ярымутравы|Кола]] һәм [[Чукотка ярымутравы|Чукотка]] ярымутрауларында очратып була. [[Әдрән диңгез]] (Адриатик диңгез) яр буенда (''[[Хорватия]]'') фьордлар күп.