Күкерт: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
|||
Юл номеры - 12:
|}
'''Күкерт''' – [[Менделеевның периодик таблицасы]]ның 6нчы төркемендә, 16нчы санында урнашкан химик элемент. Аның атом массасы 32,064. Күкерт сары ватылучан матдә.
== Тарихи белешмә ==
Юл номеры - 20:
== Табигатьтә таралышы ==
Күкерт җир кабыгы массасының 0,05% ын алып тора. Ирекле килеш һәм зур микъдарда [[Италия]]дә ([[Сицилия]]) һәм [[АКШ]]та бар. Шулай ук [[Идел буе]]нда, [[Урта Азия]]дә, [[Кырым]]да һәм башка өлкәләрдә табу урыннары бар.
Күкерт кушылмаларда еш очрый. Аның мөһим кушылмалары: FeS <sub>2</sub> (тимер колчеданы, яки пирит),ZnS, PbS, HgS (гипс) һ.б.
== Физик һәм химик үзлекләре ==
Юл номеры - 28:
Күкертнең эрүе 112-119,3<sup>0</sup> С та (чисталыгы буенча) күзәтелә. Җылылык арткан саен, 155<sup>0</sup> С ка кадәр күкертнең үзлелеге кими,155-187 С вакытта үзлелек меңнәрчә тапкыр арта. 187<sup>0</sup> С вакытта аның үзлелеге 90 н*сек/м<sup>2</sup> була (каты матдәләрнеке кебек үк диярлек). 187<sup>0</sup> С тан соң җылылык арту белән үзлелек яңадан кими, һәм сыеклык хәрәкәтләнүчәнгә әверелә.
300<sup>0</sup> С та күкерт агучан халәткә күчә, ә 444,6 <sup>0</sup>С та кайнарга тотына.
Күкерт электр тогын бөтенләй үткәрми, ышкылганда тискәре корылма белән корыла. Күкерт шулай ук җылылыкны да начар үткәрә.
Күкерт җылытканда [[водород]] белән кушыла. 6нчы төркемнең барлык вәкилләре кебек үк, күкерт [[галогеннар]] белән дә тәэсирләшә.
[[Селтеләр]] белән тәэсирләшүе нәтиҗәсендә, сульфидлар һәм сульфитлар барлыкка килә.
Күкерт, [[
== Кулланылышы ==
Юл номеры - 40:
Күкертнең төп кулланучысы булып химия сәнәгате тора. Табылган күкертнең яртысы тирәсе күкерт кислотасын җитештерүгә китә.
Шулай ук күкертнең зур өлешен [[целлюлоза]], кара [[дары]], төрле буягычлар, янучын кушылмалар җитештерүдә кулланалар.
Резина сәнәгатендә, күкертне [[каучук]]ны [[резина]]га әверелдерү өчен кулланалар.
[[Авыл хуҗалыгы]]нда күкертле ашламалар кулланалар. Үсемлекләрнең күкерткә мохтаҗлыгы, фосфорга караганда бераз гына әзрәк.
{{Менделеев таблицасы}}
| |||