Башкортстан: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Ayratayrat (бәхәс | кертем) |
к Викиләштерү |
||
Юл номеры - 1:
{{twinCYR|Başqortstan}}
{{РФ субъекты
| RuNm = Башкортстан Республикасы
| OfNm1 = {{lang|ba|Башҡортостан Республикаhы}}
| FSCtrWhat = Башкала
| FSCtrNm = [[Уфа]]
| AreaRnk = 27
| TotArea = {{formatnum:{{ПлощадьРегионы|Башкортстан}}}}
| WaterPrcnt = 0,5
| PopRnk = 7
| PopQty = {{formatnum:{{ Халык саны (төбәкләр) | Башкортстан }} }} кеше
| PopCtDate = 2014
| PopDens = 28.36
| GDP = {{ВРП|2}}
| GDPCtDate = {{ВРП|Дата}}
| GDP(PPP) = {{ВРП НДН|2}}
| GDPRnk = 9-нчы
| PolStatLnk = Русия җөмһүриятләре
| PolStatNm = Республика
| FedDistrNm = [[Идел буе федераль бүлгесе|Идел буе]]
| EcRegNm = [[Урал икътисади районы|Урал]]
| CadNo = 02
| LangLangs = s
| OfLangs = [[башкорт теле]], [[урыс теле]]
| ViceTtl = [[Башкортстан Республикасы Башлыгы|Башлык]]<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/26762449.html 1 гыйнварда Хәмитов президенттан башлыкка әйләнә]</ref>
| ViceNm = [[Рөстәм Хәмитов]]<ref name=autogenerated1>[http://npa.bashkortostan.ru/?show=2&seed=1257/ Распоряжение Президента Республики Башкортостан от 4 августа 2012 года №РП-188 "О внесении изменений в распоряжение Президента Республики Башкортостан от 18 июня 2011 года № РП-157]</ref>
| LegislTtl = [[Башкортстан Корылтае|Дәүләт Җыелышы—Корылтае рәисе]]
| LegislNm = Константин Толкачёв
| FSAnthem =
| PhoneCode = 347
|
}}
'''Башкортста́н Республикасы́''' (''Башкортста́н''<ref>[[Башкортстан Конституциясе]]: «Башкортста́н Республикасы́» һәм «Башкортстан» дигән атамалар тиң мәгънәле.</ref>, {{lang-ba|Башҡортостан Республикаһы}}, {{lang-ru|Республика Башкортостан}}) — [[Русия Федерациясе]]нең эчендә республика (дәүләт)<ref>[http://ru.wikisource.org/wiki/Конституция_Российской_Федерации#.D0.A1.D1.82.D0.B0.D1.82.D1.8C.D1.8F_5 Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2]</ref>, [[Русиянең федератив төзелеше|Русия Федерациясенең субъекты]], [[Идел буе федераль бүлгесе]]нә керә.
Юл номеры - 76:
== Тарих ==
[[File:Монумент Дружбы 06.jpg|thumb|300px|right|[[1557 ел]]
Бу як «Башгурд» исем астында беренче тапкыр Фәзлуллаһ Рәшидәддин «Огузнамә» исемле эшендә [[VIII гасыр]]
[[X гасыр|X]]—[[XIII гасыр|XII]] гасырларда башкортларның көнбатыш өлеше [[Идел буе Болгары]] дәүләте составына кергән булганнар.
Юл номеры - 83:
[[XIII гасыр|XIII]]—[[XIV гасыр|XIV]] гасырларда бөтен Башкоортстан территориясе [[Җучи Олысы]]на кергән булган. Аның таркалуыннан соң, башкортлар [[Казан ханлыгы|Казан]], [[Нугай Урдасы|Нугай]] вә [[Себер ханлыгы|Себер]] ханлыклары составында торганнар.
[[1557 ел]]
Инкыйлабкача елларда хәзерге Башкортстан территориясе күбесенчә [[Уфа губернасы]] составында булган.
Юл номеры - 98:
[[Файл:M G Rakhimov.jpg|thumb|[[Рәхимов Мортаза Гобәйдулла улы]] — Башкортстан Республикасының беренче Президенты]]
Башкортстан Конституциясенә тиешле дәүләт власы хөкем, башкарма һәм законнар чыгару юнәлешләренә бүленә.
=== Башкарма хакимлек ===
[[Башкортстан Башлыгы]] — Башкортстан Республикасының башлыгы һәм Башкортстан Республикасының иң югары вазифалы кешесе.
Башкортстан Хөкүмәте статусы һәм хокукы Башкортстан Конституциясе белән билгеләнгән .
=== Хөкем власы ===
Башкортстан Республикасында хөкем власын Башкортстан Республикасы Конституция Суды, федераль судлар һәм мировой хөкем тормышка ашыра.
=== Законнар чыгару власы ===
Башкортстан Парламенты — [[Башкортстан Республикасының Дәүләт Җыелышы — Корылтай|Дәүләт Җыелышы — Корылтай]] 2003 елдан бер палатасыннан торган законнар чыгару органы.
Строка 454 ⟶ 457 :
=== Энергетика ===
Аның нигезен җылылык электр стансалар тәшкил итәләр: Карманово ГРЭСы, Уфадагы ҖЭҮ-1, ҖЭҮ-2, ҖЭҮ-3 ҖЭҮ-4, [[Стәрлетамак]]
[[Башкортстан АЭС]] төзелеше [[Чернобыль һәлакәте]]ннән соң туктатылган.
[[Туймазы районы]]
=== Авыл хуҗалыгы ===
Ашлык-терлекчелек юнәлешендәге [[авыл хуҗалыгы]]. [[Бодай]], [[арыш]], [[солы]], [[арпа]], шикәр чөгендере, [[көнбагыш]]ны үстерәләр. Җөмһүрияттә сөт-ит терлекчелеге, ит-йон [[Сарыкчылык|сарыкчылыгы]], [[кошчылык]], [[атчылык]], кымызчылык һәм [[умартачылык]] үсешне алган. [[Башкорт балы]] [[Русия]]дә киң мәшһүрлекне алган.
== Транспорт ==
=== Тимер юлы транспорты ===
Башкортстанда тәүгеләрдән булып [[Самар-Зылатаус тимер юлы|Самара—Уфа тимер юлы]] сафка индерелә, аның 486 км озынлыгындагы Кинәле станциясыннан Уфа станциясенә тиклемге участогы 1888 елда файдалануга тапшырыла.
Строка 531 ⟶ 537 :
Җөмһүрият [[Салауат йыйыны]] фольклор байрамы ел саен Башкортстан республикасының төрле калалары һәм районнарында 2004 елдан алып үткәрелә башлады. 2011 елдан алып Салауат йыйыны Салават районында үткәрелә.
Башкортстанның [[Октябрьский шәһәре шәһәр округы|Октябрьский шәһәре]]нда җөмһүрият [[Курай]] байрамы үткәрелә. Курай байрамы республиканың төньяк-көнчыгыш районнарында курайны пропагандалау һәм популярлаштыру, башкорт халык уен коралларын саклау һәм киләсе үсешенә булышу, шулай ук зирәк курайчылар ачу максатларында үтә һәм беренче мәртәбә 2001 елда оештырылды. Елдан
Шулай ук Башкортстан Республикасында Русия Федерациясе субъекты канунияте тарафыннан булдырылган башка истәлекле даталар да билгеләнә.
== Шулай ук карагыз ==
{{Портал|Башкортстан|Русия}}▼
* Русия байрамдары
* [[Башкорт Автономияле Совет Социалистик Республикасы]]▼
* [[Уфа губернасы]]▼
* [[Ырынбур губернасы]]▼
* [[Аргаяш милли округы]]▼
== Искәрмәләр ==
Строка 545 ⟶ 556 :
* {{БЭ|index.php/component/content/article/2-statya/6025-prazdnichnye-dni|Праздничные дни|автор=Самигуллин В. К.}}
* [http://gsrb.ru:88/MainLeftMenu/ZakonoTvorch/Zakoni/vs-10_21.php Түрә республикасы Гербы «О праздничных и памятных днях, профессиональных праздниках и иных знаменательных датах в Республике Гербы» от 27 февраля 1992 года]
▲{{Портал|Башкортстан|Русия}}
▲* [[Башкорт Автономияле Совет Социалистик Республикасы]]
▲* [[Уфа губернасы]]
▲* [[Ырынбур губернасы]]
▲* [[Аргаяш милли округы]]
{{Башкортстан}}
{{Русия Федерациясенең Идел буе федераль бүлгесе}}
| |||