Яктылык: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Энциклопедик стиль кирәк |
||
Юл номеры - 4:
[[Физика]]да яктылыкны [[оптика]] бүлеге өйрәнә.
Яктылыкны [[вакуум]]дагы [[таралу тизлеге]] даими булган [[электромагнитик дулкын]] яки [[фотон]]нар - [[хәрәкәт]]сез халәтендәге [[масса]]лары [[нуль]]гә тигез булган
== Яктылык
Монохроматик [[нурланыш]] өчен [[дулкын озынлыгы]], ә катлаулы нурланыш өчен [[суммар спектр]] белән [[билгеләнү]]че [[төс]] яктылык [[үзлек]]ләренең берсе булып тора.
Юл номеры - 14:
Яктылыкның вакуумдагы [[яктылык тизлеге|тизлеге]] ''с'' = 299 792 458 м/с
Яктылык белән бәйле физик зурлыклар: [[
Бик озак вакытлар буена галимнәрдә яктылыкның асылы турында бердәм фикер булмый. Ике йөз елдан артык каты бәхәс бара. Кайбер физиклар, шул исәптән [[Исаак Ньютон|И. Ньютон]], яктылык ул — яктырткыч җисеменнән очып чыга торган бик вак кисәкчекләр дип исәпли. Икенчеләре: яктылык — ул бөтендөнья фәзасының тутырган үзенә бер төрле матдә — эфирның дулкынсыман тирбәнеше, диләр. [[Михайло Ломоносов|М. В. Ломоносов]] та шул карашны яклый.
Юл номеры - 22:
Бары тик 1905 елда гына физик [[Альберт Эйнштейн]] яктылыкка кисәкчекләрнең дә, дулкыннарның да сыйфатлары хас булуын исбат итә. Бу ачыштан соң бик күп серле күренешләр аңлашыла төшә.
Мәсәлән, ни өчен фототасмада сурәт негатив, ягъни якты урыннар — караңгы, ә караңгы урыннар — якты булып чыга? Хикмәт менә нәрсәдә икән: тасманы каплаган эмульсияне яктылык кисәкчекләре — [[фотон]]нар бомбага тота. Фотоннар күбрәк эләккән урында көмеш оксиды күбрәк барлыкка килә һәм ачыгайту реакциясе нәтиҗәсендә пленка күбрәк карала, азрак эләккән урында —- азрак карала.
Фотоннар, үсемлек яфракларына үтеп кереп, төрле [[химик реакция]]ләр тудыралар, шуның нәтиҗәсендә [[кислород]] бүленеп чыга һәм [[углекислый газ]] йотыла, ә үсемлек үзе үсә.
| |||