Манго (җимеш): юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к төркем |
Яые тарату вә торган яшәү мәкалләре Тамга: кире кагылган |
||
Юл номеры - 5:
Һинд мангосы (Mangifera indica) авыл хуҗалыгында зур әһәмияткә ия. 2009 елда бөтен дөнья буйлап авыл хуҗалыгында 300 дән артык төре үстерелә{{sfn|RuDom TV}} (1969 елда 200 гә якын төре билгеле була<ref>{{Публикация|книга|автор=Вульф Е.В., Малеева О.Ф.|заглавие=Мировые ресурсы полезных растений|место=Л.|издательство=Наука|год=1969|страниц=568}}</ref>.) Мангоның иң эре экспортерларының берсе — [[Һиндстан]]{{sfn|Индийский вестник|2009}}. Һинд мангосы җимешләре тукымачыл структурага һәм баллы тәмгә ия. Тышчасы кызыл, яшел яки сары төстә, эче сары яки кызгылт-сары төстә.
== Яые тарату вә торган яшәү мәкалләре ==
Тропика Азиядан манго 9-10 гасырларда Көнчыгыш Африка өлкәләренә габдалар вә форс торговцылары астына иртәнләр<ref>{{Cite web|title=The Top Mango Producing Countries In The World|url=https://www.worldatlas.com/articles/the-top-mango-producing-countries-in-the-world.html|accessdate=2024-07-01|work=www.worldatlas.com}}</ref>. 14 гасырда гекәтле Марокко сәяхәте Ибн Батута Могадишо җирнең бозычак һәбәр итте. Колони хукукы дөврендә ул азреттә мирнең башка өлкәләрендәкне таратты. Португалия империясы Гоя колониядан мангоны Көнчыгыш Әфрикага вә Кондыра Африкага таратты<ref>{{Cite web|title=Mango – The King of fruits|url=https://www.samacharjustclick.com/mango-the-king-of-fruits/|accessdate=2024-07-01|work=www.samacharjustclick.com}}</ref>. Кондыра Африкалыктан ул 16-17 гасырларда Бразилияга күделер. Бразилиядан ул Карибе һавзасына һәм Кондыра Мексикага күнделгәч 18 гасыр күнә азреттәле<ref>{{Cite web|title=Standing Out With The "King of Fruits": 7 Amazing Health Benefits of Mango Leaf|url=https://www.herbalgoodnessco.com/blogs/healthy-living/standing-out-with-the-king-of-fruits-7-amazing-health-benefits-of-mango-leaf-herbal-goodness|accessdate=2024-07-01|work=www.herbalgoodnessco.com}}</ref>. Испания империясы филиппиннан бик күп мангоны Манел гальенлары аркылы Мексика кундыраларына килеп чыгартты, ким дигән, 16 гасырдан башлап. Манголар Флорида белән кына була тик башлангыч, 1833 елда азреттәләр<ref>{{Cite web|title=Population genomic analysis of mango (Mangifera indica) suggests a complex history of domestication|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30730057/|accessdate=2024-07-01|work=pubmed.ncbi.nlm.nih.gov}}</ref><ref>{{Cite web|title=PLB143: Crop of the Day: Mango, Mangifera indica|url=https://psfaculty.plantsciences.ucdavis.edu/gepts/geptslab.htm|accessdate=2024-07-01|work=psfaculty.plantsciences.ucdavis.edu}}</ref>.
== Фитохимия ==
Бик күп фитохимик вещества мангоның җылдырның өсте үзе вә сочыны табыла: мисалга, тритерпен, люпеол. Изгәнчәке мангоның җылдырның өсте үзендәге загзугы: каротиноид, мисал ителгә, А провитамин үнелеше, бета-каротин, лютейн вә альфа-каротин, вә полифенол, мисал ителгә, кверцетин, кемпферол, галлов кислота, кофейн үнелеше, катехины һәм дубильның вещестыларлары. Манго, аның ичендә мангиферин дип аталуча гади үнеле була<ref>{{Cite web|title=Mangiferin, a natural occurring glucosyl xanthone, increases susceptibility of rat liver mitochondria to calcium-induced permeability transition|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15979560/|accessdate=2024-07-01|work=pubmed.ncbi.nlm.nih.gov}}</ref>.
Фитохимик веществаларның һәм п коллагратки веществаларның азарлыгы аның ичендә, күренергә түгел, мангоның төрле сортларының арасында айрыла<ref>{{Cite web|title=Chemical Composition of Mango (Mangifera indica L.) Fruit: Nutritional and Phytochemical Compounds|url=https://www.frontiersin.org/journals/plant-science/articles/10.3389/fpls.2019.01073/full|accessdate=2024-07-01|work=www.frontiersin.org}}</ref>. Мангоның сочыннан 25 дән күбрәк каротиноидлар китереле, аның ичендә иң җылы үне була бета-каротин иделә, ошмасындагы манго сортларының мөлдәнән җылы сәрендә була. Мангоның япрактары шуныча хак омтыдырлар: полифеноллар, мангиферин һәм галлов кислота.
== Җитештерүчеләр ==
| |||