Mao Tzıduñ

(Мао Цзэдун битеннән юнәлтелде)


Mao Tzıduñ (äyteleşe tıñla ) yäki ruslaştırılğan pinyin buyınça Mao Dzeduñ (qıtayça 毛澤東, pinyin Máo Zédōng) (1893, Şaoşän-1976, Xanbalıq) - Qıtay däwlät häm säyäsi eşleklese, 1949 yıldan QXC Räise, maoizm töp teoretigı.

Mao Tzıduñ
qıtayça 毛澤東, pinyin Máo Zédōng
Bayraq
Bayraq
Qıtay kommunistik firqäse ÜK 1-nçe räise

1943-1976
aña qädär: nigezlänä
däwamçısı: Hua Gofeng
Bayraq
Bayraq
QXC 1-nçe räise

1949-1959
aña qädär: nigezlänä
däwamçısı: Lü Şaoçi
Bayraq
Bayraq
Qıtay xärbi şurası 2-nçe räise

1943-1949
aña qädär: Cu De
däwamçısı: Can Wentiän
Tuu: 26 dekäber 1893(1893-12-26)
Tuu urını: Şaoşän, Qıtay
Ülem: 9 sentäber 1976(1976-09-09) (82 yäş)
Ülem urını: Xanbalıq, Qıtay

Eşçänlek үзгәртү

Yäşlek çaqta Qıtay Kommunistik firqäsenä kergän, 1930 yıllarda Ciäñsi töbägendä kommunistik rayonnar citäkçese bulğan.

Qıtay öçen maxsus kommunistik ideologiä zarur digän qaraşta bula. Citäkçelärneñ berse Mao bulğan "Böyek yaw"dan soñ, Qıtay Kommunistik firqäsendä citäkçe urının alırğa ireşä.

SSRB yağınnan xärbi, material'-kiñäşlär yağınnan xälitkeç yärdäm bulğaç Mao Tzıduñ generalissimus Çan Kayşi ğäskären uñışlı ciñgännän soñ 1949 yılnıñ 1 oktäberendä Qıtay Xalıq Cömhüriäte barlıqqa kilüe turında iğlan itelgännän birle ğömereneñ soñğı könenä qädär il başlığı bula.

1943 yıldan ülgänçe Qıtay kommunistik firqäse räise, şulay uq 1954-1959 yıllarda QXC räise wazifasın başqara. Berniçä kompaniä ütkärä, şularnıñ iñ bilgelese küp million keşe ğömeren özgän "Zur sikereş" häm "Mädäni inqıylab" (1966-1976).

Xakimlek näticäläre үзгәртү

Mao Tzıduñ idärä itkän çorda sänäğätläşterü säyäsäte başqarıla, mass-külämle repressiälär ütkärelä, bu kapitalistik illärdä genä tügel, sotsializm illärendä tänqitlänä. Bu däwerdä Maonıñ şäxes tabınuı xakimlek itä.

Ädäbiät үзгәртү

  • Галенович Ю. М. Мао Цзэдун вблизи. — М.: «Русская панорама», 2006. — 325 с. — (Лидеры Китая). — 1000 экз. — ISBN 5-93165-158-6
  • Панцов А. В. Мао Цзэдун / Александр Панцов. — М.: Молодая гвардия, 2007. — 867 с. — (Жизнь замечательных людей). — 5000 экз. — ISBN 978-5-235-02983-5
  • Юн Чжан, Холлидей Дж. Неизвестный Мао = Mao: The Unknown Story / Пер. с англ. И.А. Игоревского. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2007. — 845 с. — 20 000 экз. — ISBN 978-5-9524-2896-6
  • Шорт Ф. Мао Цзэдун = Mao. A Life / Филипп Шорт, пер. с англ. Ю. Г. Кирьяка. — М.: АСТ, 2005. — 606 с. — (Лицо в истории). — 4000 экз. — ISBN 5-17-028288-5
  • Не Юаньдун. Новое понимание философских идей Мао Цзедуна//Вопросы философии. 2007. № 5.