Көтүче сумкасы

Көтүче сумкасы (лат. Capsélla) — әвернә чәчәклеләр семьялыгыннан бер- яисә икееллык үләнчел үсемлекләр ыругы; чүп үләне.

Көтүче сумкасы
Халыкара фәнни исем	Capsella Medik., 1792
Таксономик ранг	ыру
Югарырак таксон	Camelineae[d]
Җимеш төре	кузакча[d]
Шушы чыганакларда тасвирлана	Брокгауз һәм Ефрон энциклопедик сүзлеге[d], Энциклопедия природы Армении[d] һәм Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 33[d]
Көтүче сумкасы Викиҗыентыкта

Көтүче сумкасының орлыклары

Таралуы

5–7 төре билгеле, Җир шарының уртача һәм субтропик төбәкләрендә үсә.

Серкәсе

Татарстанда бер төре — гади көтүче сумкасы (C. bursa-pastoris) таралган, республиканың барлык җирендә очрый, яшелчә чәчүлекләрен, кыр культураларын чүпли.

Ботаник тасвирлама

Тамыр яны яфраклары яфрак таралгысына җыелган, алар — тоташ, каурыйсыман телмә, ланцетсыман, сабаклы һәм сабакны тоташ каплаган яфраклар. Чәчәкләре вак, ак, алсу яисә саргылт, калкансыман (чәчәк ата башлаганда), аннан соң озынчаланган чуксыман чәчәк оешмасында урнашкан. Җимеше — ян-якларыннан кысылган өчпочмаклы кузак формасы белән сумкага охшаган (исеме шуннан алынган). Майдан сентябрьгә кадәр, вегетация чоры беткәнче чәчәк ата. Орлыктан үрчи. Бер үсемлек 50 меңгә якын орлык бирә, алар туфракта 6 елга кадәр яшәргә сәләтле (җәй дәвамында 2–3 буын өлгерә); язгы һәм көзге формалары бар.

Кеше тормышында урыны

Көрәш чаралары — агротехник һәм химик.

Яшь яфраклары ашарга яраклы.

Көтүче сумкасының төнәтмәсе һәм сыек сыгынтысы медицинада һәм ветеринариядә кулланыла. .

Әдәбият

• Ленинград өлкәсенең иллюстрацияле үсемлекләр билгеләгече / Под ред. А. Л. Буданцева һәм Г. П. Яковлева - М.: КМК, 2006 - 230 - 231 нче битләр. - ISBN 5-87317-260-9.  (рус.)

• 

  Чәчәге

  Гөмәров В.З. Туган якның шифалы үсемлекләре. - Уфа: Башкортстан китап нәшрияты, 1996. -160 б. ISBN 5-295-01499-1

Орлыгы микроскоп астында