Кар десанты

Кар десанты
	Кар десанты
Нигезләнү датасы	1968
Дәүләт	Россия
Бу һөнәрнең өлкәсе	Русиядә эзләнү хәрәкәте[d]

Кар десанты — 1968 елда Казан дәүләт университетының география һәм физика факультетларнда барлыкка килгән Татарстан яшьләренең геоик-патриотик хәрәкәте. ^[1]

«Кар десанты» отряды КДУ тарих факультеты базасында 60 нчы еллар ахырында ук оешкан. Хәрәкәт активистлары 1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булган сугышчыларның истәлеген мәңгеләштерергә булышлык итәләр.

Тарих үзгәртү

Татарстанда күпләп эзтабарлар хәрәкәте фашистлар Германиясен Җиңүнең 20 еллыгын бәйрәм иткәннән соң яшьләр арасында барлыкка килде. Казан университетының география факультетының «Кар десанты» беренче студентлар эзләнү берләшмәсе барлыкка килә. 1967 елның 16 декабрендә, Ленин Җыенының 80 еллыгын бәйрәм иткән көннәрдә, география студентлары Казан-Ленино-Кокушкино маршруты буенча җиңел атлетика буенча йөгереш үткәрәләр. 1967 елның 26 декабрендә газета комсомолның һәм Кораллы Көчләрнең 50 еллыгына багышланган «Кар десанты» хәрби-спорт ярышларын игълан итә. 1968 елның гыйнварында «Кар десанты» хәрби-спорт батальоннарын төзү турында карар ВЛКСМның Татар өлкә комитеты да кабул итә. Юрий Наживин җитәкчелегендә хәрәкәт штабы төзелә. «Кар десантлары» хәрәкәте массакүләмгә әверелә: гыйнвар аенда ук Казан университетының җиде отряды, авиация һәм ветеринария институтлары, музыка училищесы һәм җиңел сәнәгать техникумы походка китә.^[2]

«Кар десантлары» 18 нче Казан, 334 нче, 336 нчы, 344 нче, 54 нче, 69 нчы, 360 нчы, 146 нчы, 352 нче, 327 нче, 147 нче, 26 нчы, 358 нче укчы дивизияләре, НКВД гаскәрләренең 10 нчы Сталинград укчылар дивизиясе, 91 нче аерым танк бригадасы, 202 нче бомбардировка авиадивизиясе, 3 нче гвардия һава-һава десанты, 202 нче аерым танк бригадасы, 202 нче бомбага тоту авиациясе, 3 десант дивизиясе, рвгкның 9 нчы артдивизиясе, 10 нчы танк корпусы, Урта Азиядә басмачылар белән көрәшкән Идел буе татар укчылар бригадасы Татарстан һәм Идел буе милициясе тарихын, Бөтенсоюз төзелешләрендә якташларның хезмәт эшчәнлеген, фронт матбугаты тарихын өйрәнделәр.^[2]

1980 еллар уртасыннан «кар десантлары» эшенең төп юнәлеше 1941-1945 еллардагы Бөек Ватан сугышы тарихыннан аз билгеле булган фактларны өйрәнү була. Эшчәнлекнең төп юнәлеше булып Бөек Ватан сугышы сугышлары урыннарында сугышчыларның җәсәдләрен эзләү, тану һәм күмү, хәбәрсез югалган исемнәрне билгеләү тора.^[3]

Отряд активистлары ел саен сугышта һәлак булганнарның якыннарыннан күп мөрәҗәгатьләр алалар һәм экспедицияләр барышында солдатларның җәсәдләрен яки шәхси әйберләрен табарга тырышалар. Сугыш кырларында сугыш снарядлары, корал, компаслар, одеколон флаконнары, расческлар, көзгеләр, документлар, каскалар, медальоннар һ.б. табыла. Аерым алганда, алар буенча эзтабарлар төркеме активистлары һәлак булучыларның шәхесләрен ачыклый һәм аларның туганнарын билгели ала.^[3]

Экспедицияләр барышында алар билгесез сугышчылар каберлекләрен һәм сугышчыларның җәсәдләрен таба, Ватанны саклаганда һәлак булган һәм хәбәрсез югалган кешеләрнең исемнәрен билгели һәм аларны хөрмәт белән җирлиләр.