Geografik koordinatalar

Geografik koordinatalar - cir öslegendä noqtanıñ urnaşu urının bilgelilär.

Geografik koordinatlar sferik koordinatalar kebek tözelä. Başqa planetalarda häm kük sferasında oxşaş koordinatalar qullanıla.

Kiñlek

Kiñlek - zenit häm ekvator yünäleşläre arasında φ poçmağı, ekvatordan 0° dan 90° ga qädär sanala.

Tönyaq yarımşarda geografik kiñlek - uñay, Könyaq yarımşarda - tiskäre.

Qotıpqa yaqın kiñleklär - yuğarı, ekvatorga yaqın - tübän dip yörtelä.

Kön ozınlığı urın kiñlegenä häm yıl zamanına bäyle.

Ozınlıq - şuşı noqtanıñ meridian yassılığı häm nul' meridian yassılığı arasında λ poçmağı.

Nul' meridiannan könçığışta yatqan ozınlıqlar (0° - 180°) - könçığış ozınlıqları, könbatışta yatqan - könbatış ozınlıqları dip yörtelä.

Könçığış ozınlıqları - uñay, könbatış ozınlıqları - tiskäre.

Xalıqara kileşü buyınça Nul' meridian Grinviç aşa bara.

Diñgez östendä bieklek yä absolüt bieklek - diñgezneñ raslanğan nul' tigezlege östendä bieklek, öç poçmaqlı fäzanıñ ülçäneşe.

Bieklek artqanda hawa basımı töşä.

Широта // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Геоцентрические координаты // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
1 2 Salychev. O.S. Applied Inertial Navigation: problems and solutions. — Moscow:: BMSTU Press, 2004. — 304 с. — ISBN 5-7038-2395-1