В. Л. Ажгихин йорты

В.Л. Ажгихин йорты (Пушкин урамы, 38) - Казан шәһәренең Вәхитов бистәсендәге тарихи үзәктә XIX гасыр уртасында төзелгән бина. Төбәк (республика) әһәмиятендәге мәдәни мирас объекты булып тора

В. Л. Ажгихин йорты
Нигезләнү датасы	1856
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Казан
Мәдәни мирас һәйкәлләре исемлегенә керә	список объектов культурного наследия: Казань (часть 3)[d]
Мирас статусы	Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты[d]
Ирешү	улица Пушкина, 38 / улица Галактионова, 1
В. Л. Ажгихин йорты Викиҗыентыкта

Тасвирлау

Өч катлы почмаклы бина эклектика стилендә, урам фасадының үзәк өлешендә барокко һәм классик архитектура элементларын кулланып төзелгән.

Тарих

Хәзерге вакытта «В. Л. Ажгихин йорты» буларак билгеле булган мәдәни мирас объекты турында беренче архив истәлекләре 1856 елга карый, ул чакта гражданка Анна Маргарита Крейденның таш ике катлы йортына архитектор А.И. Песке проекты буенча Николаевская мәйданы ягыннан һәм ишегалдыннан аерым керү юллары белән ике катлы йорт өстәлеп төзелә .

Тикшеренү объекты турында түбәндәге мәгълүмат 1868 елдан башлана. Шул вакыттан 1874 елга кадәр милек Крейден варисларына караган, 1874 елдан 1880 елга кадәр – буржуа хатын Александра Тимофеевна Кукаркинаныкы булган, 1880 елдан 1892 елга кадәр - Казан цехы Аделаида Александровна Беренсныкы була. 1893 елда сәүдәгәр Федор Иванович Беренс милек хуҗасы була, аннары 1903 - 1906 елларда бу йорт аның варислары милкендә.

1906 елдан 1916 елга кадәр бу йорт Сарапул сәүдәгәре (башка чыганаклар буенча - сәүдәгәр) Василий Лукич Ажгихинга караган . Нәкъ менә аның вакытында йорт безгә таныш төс алган, һәм нәкъ менә аның фамилиясе һәйкәл исемендә теркәлгән, ә бәлки аның төп фасадында да ныгытылган өлеш үзәге буенча икенче һәм өченче катлар арасында урнашкан әләкләп ясалган розеткалар формасында «В» һәм «А» хәрефләре белән язылган. Бәлки, ләкин төгәл түгел, чөнки очраклы рәвештә, йорт хуҗасының исеменең һәм фамилиясенең баш хәрефләре проект авторы - архитектор В. П. Александрованың исеме һәм фамилиясенең баш хәрефләренә туры килә.

XIX гасыр уртасыннан башлап, йорт керемле булган, моны милекне бәяләү һәм 1856 һәм 1888 еллардагы проект планнары раслый, анда аерым фатирларны аерым подъездлар һәм мөстәкыйль кухнялар белән күрсәтәләр. Совет чорында фатирлар күп фатирлы йортка җиңелчә җайлаштырылган, күп кенә башка объектларда җимерелеп чыккан планировканы үзгәртмичә, күп фатирлы торакка җайлаштырылган, В.Л. Ажгихин йорты да үзенең проект билгеләнешен – беренче кат буенча сәүдә функциясе булган күпфатирлы торак һәм, нәтиҗә буларак, беренчел планлаштыру һәм тышкы кыяфәтен шактый саклап калган

Реставрация башында В.Л.Ажгихин йорты, 2012

XX гасырның 90-нчы еллары һәм XXI гасыр башы милеккә карата рәхимсез булып чыга. Коелма элмә такталар һәм Галактионов урамындагы йортларны парапет коймалары кебек декоратив детальләрне, төп йортның баскычларын югалтудан тыш, объект күп кенә конструктив элементлардан һәм хәтта аерым корылмаларын югалта

Нәкь шушындай аяныч хәлдә 2012 ел башында бина, 2012 елның 16 февралендә төзелгән Казан агломерациясен үстерү һәм шәһәрнең тарихи үзәген торгызу һәм реконструкцияләү эшендә ASG катнашу өчен, Казан Мэриясе һәм ASG компанияләренең инвестиция төркеме арасында дәүләт-шәхси партнерлык кысаларында, ASG компанияләре инвестиция төркеменә тапшырыла

Хәзерге вакытта фасадны торгызу эшләре тәмамланган, бинаның эчке өлешендә эш дәвам итә.

В.А. Ажгихин йорты фасадларын торгызганнан соң, 2013

Әдәбият

• А.С. Дубровина. Указатель города Казани. Типография Казанского Императорского Университета 1890 г.
• Загоскин Н.П. Спутник по Казани. Иллюстрированный указатель достопримечательностей и справочная книжка города. Казань, 1895.
• Республика Татарстан: памятники истории и культуры: каталог-справочник./М-во культуры РТ. – Казань: Изд-во «Эйдос», 1993.
• М.Рыбушкин. Краткая история города Казани. Казань Типография Л.Шевиц 1848г.
• Пинегин М. Казань в её прошлом и настоящем. – С.-Петербург, 1890.
• Научный журнал «Мир искусств: Вестник Международного института антиквариата ASG» (№1 (01) 2013, статья «Дом В.Л. Ажгихина. История казанской городской усадьбы», Сайфуллина Л.Ш. Васильева Ю.В., Новиков С., Львова К.