Бета-блокаторлар

Бета-блокаторлар
Тәэсир итешә	beta adrenergic receptor[d]
Нинди веб-биттә тасвирланган	issalute.it/index.php/la-salute-dalla-a-alla-z-menu/b/betabloccanti​(италь.)
Бета-блокаторлар Викиҗыентыкта

Фармакология

Симпатик постганглионар нерв азакларында адренергик нейроннар норадреналин бүлеп чыгара. Адренергик рецепторлар 4 төрле була.

1. Альфа-1 вак артерияләрдә, бәбәк дилятаторында Мюллер һәм мускулында урнаша. Ярсыту гипертония, мидриаз һәм кабак ретракциясенә китерә.

2. Альфа-2 — керфексыман эпителийда урнашкан рецепторлар ингибиторы. Ярсыту увеосклераль агып китүе артуына китерә.

3. Бета-1 миокардта урнашкан, кузгатканда тахикардия һәм йөрәк атышы артуына китерә.

4. Бета-2 бронхлар һәм керфексыман эпителийда урнашкан. Аларны ярсыту бронхоспазм һәм сулы сыекча бүлеп чыгаруы артуына китерә. В-блокаторлар в-рецепторларда катехоламиннар йогынтысын нейтральләштерә. Селектив булмаган в-блокаторлар бер үк дәрәҗәдә бета-1 һәм бета-2 рецепторларны бикли, ә кардиоселективлар бета-1 рецепторларга күбрәк сизгер. Теория ягыннан өстенлек бета-2 рецепторларны бикләүдә бронхоспазмлы йогынты минималь булудан гыйбарәт. Бетаксолол — глаукома дәвалавында кулланылган бердәнбер кардиоселектив препарат.

Күздә йогынты ысулы

в-блокаторлар сулы сыекча бүлеп чыгаруын киметү өчен КЭБ-ны киметә, шуңа күрә аларны глаукоманың һәр төрендә почмак халәтенә карамастан кулланырга мөмкин. Бу йогынтыга төгәл фармакологик аңлатма юк. Әмма якынча 10% очракта басым төшү вакыт белән кими. Бу терапиядән берничә көннән (тиз җайлашу) яки берничә айдан соң (дәвамлы җайлашу) була ала. Авыру системалы в-блокаторлар кулланса, аларны урынлы кулланганда өстәмә йогынтыга ирешеп булмаячакны онытмаска кирәк. Йокы вакытында сулы сыекчаның агып китүе 2 тапкырга кимрәк була. Шулай итеп, бу вакытта в-блокаторлар нәтиҗәсез. В-блокаторларны бримонидин яки карбоангидразаның урынлы ингибиторы белән бергә кулланганда 15% күбрәк КЭБ кимүенә ирешеп була. Простагландиннар аналоглары белән кулланганда кимү тагын да күбрәк (20% кадәр) була ала.

Каршы йогынтылар

1. Урынлы. Аллергия җаваплары, нокталы эрозияләр, яшь эшләп чыгару кимү.

2. Системалы терапиянең беренче атнасы дәвамында ешрак барлыкка килә. Еш очрамый, әмма бик җитди була ала.

• Бета-1-рецепторлар бикләнүе өчен брадикардия һәм гипотония. В-блокаторлар билгеләү алдыннан авыруның пульсын тикшерергә кирәк.

• Бронхоспазм бета-2-рецепторлар бикләнүе белән килеп чыга ала һәм анамнезда астма һәм хроник үпкә патологиясендә һәлакәтле була ала.

• Башка каршы йогынтылар: йокы бозылу, саташулар, борчылу, депрессия, арганлык, баш авырту, укшыту, баш әйләнү, либидо кимү һәм сүлнең югары тыгызлыклы липопротеин дәрәҗәсе кимү.

3. Системалы абсорбциянең кимүе түбәндәге ысуллар белән башкарыла ала.

• Препаратны тамызганнан соң күзне йомган килеш аскы яшь ноктасы өлкәсен 3 минутка басып тору. Яшь юллары ябылуы һәм системалы абсорбция кимүеннән тыш бу препаратның күз тукымалары белән бәйләнешен һәм терапия йогынтысын арттыра.

• Тамызганнан соң күзне 3 минутка гына йому системалы абсорбцияне 50% киметә.

4. В-блокаторлар куллануга каршылыклар. Тумыштагы йөрәк җитешсезлеге, 2 яки 3 нче дәрәҗәдәге йөрәк блокадасы, брадикардия, астма һәм сулыш юлларының обструктив патологиясе. В-блокаторларны йокы алдыннан кулланмаска кирәк, чөнки алар авыруның йокы вакытында чагылган артериаль басым кимүенә китереп, КНД перфузиясен төшерә һәм күрү начарлануга китерә ала.

Препаратлар

1. Тимолол 3 формада мөмкин.

• Тимоптол 0,25% яки 0,5% 2 тапкыр көнгә.

• Тимоптол LA 0,25% яки 0,5% 1 тапкыр көнгә.

• Неогель LA 0,1% 1 тапкыр көнгә.

2. Бетаксолол (бетоптик) 0,5% 2 тапкыр көнгә. Гипотензив йогынтысы тимололдан кимрәк, әмма күрү мөмкинлекләренә (күрү кырына) тотрыклылык бирә. Бетаксолол КНД-ның кан агышын, мөгаен, кальций каналларын бикләү һәм диск микроциркуляциясен яхшырту өчен көчәйтә.

3. Левобунолол (бетаган) 0,5% 1 яки 2 тапкыр көнгә. Гипотензив йогынтысы тимололдан кимрәк түгел.

4. Картеолол (теоптик) 1% яки 2% 2 тапкыр көнгә. Тимололдан ким түгел һәм өстәмә симпатомиметик йогынтысына ия. Препарат күзләргә аерым йогынты ясый, ә йөрәк-үпкә системасына юк, тимололдан караганда кимрәк дәрәҗәдә брадикардиягә китерә.

5. Метипранолол 0,1% яки 0,3% 2 тапкыр көнгә. Йогынтысы буенча тимологла охшаш. Кайвакыт гранулематоз алгы увеитка китерә ала. Консервантларсыз чыгарыла, шуңа гадәттә аллергия җавабы белән авыруларда яки йомшак ялганма линзалар кигәндә кулланалар (бу очракларда бензалконий гидрохлоридын кулланырга ярамый).

Катнаш препаратлар

Охшаш гипотензив йогынты белән катнаш препаратлар күпчелек авырулар өчен препаратлар кабул итүен җайлы итә һәм тәртипне үтәү мөмкинлеген арттыра. 1. Косопт (тимолол + дорзоламид) 2 тапкыр көнгә.

2. Ксалаком (тимолол + латанопрост) 1 тапкыр көнгә.

3. ТимПило (тимолол + пилокарпин) 2 тапкыр көнгә.

4. Комбиган (тимолол + бримонидин) 2 тапкыр көнгә.

5. Дуотрав (тимолол + травопрост) 1 тапкыр көнгә.

6. Ганфорт (тимолол + биматопрост) 1 тапкыр көнгә.

Чыганаклар

• Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.