Гуаңҗу

Гуаңҗу (кыт. трад. 廣州, гад. 广州, пиньинь: Guǎngzhōu, элек Канто́н исем асында мәгълүм булган) — Кытай Халык Җөмһүрияте шәһәре, Гуаңдуң провинциясенең башкаласы. Аспровинциаль әһәмиятле шәһәр.

Гуаңҗу
кыт. 广州
Рәсми исем	广州市
Демоним	Cantonese, Cantonaise, Cantonais һәм cantonesi
Дөнья кисәге	Азия
Дәүләт	Кытай
Нәрсәнең башкаласы	Гуандун[d]
Башкала	Юэсю[d]
Административ-территориаль берәмлек	Гуандун[d]
Сәгать поясы	UTC+08:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Чжуцзян[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	мэр Гуанчжоу[d]
Хөкүмәт башлыгы	Guo Yonghang[d]
Башкарма хакимият	People's Government of Guangzhou Municipality[d]
Канунбирү органы	Guangzhou Municipal People's Congress[d]
Әгъзалык	Всемирная федерация туристических городов[d]
Халык саны	18 676 605 (2020)
Административ бүленеше	Ливань[d], Юэсю[d], Хайчжу[d], Тяньхэ[d], Байюнь[d], Хуанпу[d], Паньюй[d], Хуаду[d], Luogang District[d], Цзэнчэн[d] һәм Цунхуа[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	21 метр
Кардәш шәһәр	Прага, Франкфурт, Вилнүс, Истанбул, Сидней, Бари, Кваңҗу, Фукуока, Оита, Винья-дел-Мар, Дурбан[d], Арекипа, Сурабая, Ресифи, Окленд, Лос-Анджелес, Лион, Манила, Bangkok, Birminghem, Ванкувер, Линчёпинг[d], Окленд-Сити[d], Луҗ, Ноборибецу, Валенсия, Дакка, Дөбәй, Тампере, Хошимин һәм Киев
Моның хуҗасы	Line 5[d], Zhujiang New Town Automated People Mover System[d], Line 3[d], Line 8[d], Line 4[d], Line 2[d], Line 1[d], Guangfo Metro[d], Guangzhou Metro Line 11[d], Guangzhou Metro Line 13[d], Guangzhou Metro Line 14[d], Guangzhou Metro Line 21[d], Line 6[d], Line 7[d], Guangzhou Metro Line 9[d], Guangzhou Metro Line 18[d], Haizhu Tram Line 1[d] һәм Line 22[d]
Нәрсә белән чиктәш	Чжаоцин[d] һәм Чжуншань[d]
Алыштырган	Guangzhou Direct-controlled Municipality[d]
Мәйдан	7248,86 км²
Почта индексы	510000
Рәсми веб-сайт	gz.gov.cn
Һәштәге	广州市
Феноменның икътисады	economy of Guangzhou[d]
Җирле телефон коды	20
Номер тамгасы коды	粤A
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
Гуаңҗу Викиҗыентыкта

Халык саны — 11 071 429 кеше (шәһәрнең үзендә), ~14 000 000 кеше (шәһәртирә зонасы белән, 2013).

География

Шәһәр Көньяк Кытай диңгезе яр буеннан 110 км ераклыкта, Җуҗаң (Чжуцзян, ягъни «энҗеле») елгасы дельтасында урнашкан.

Тарих

Шәһәр б.э.к. 3 гасырдан мәгълүм. Урта гасырларда — эре сәүдә порты. 18 гасырда — чит илләр белән чикле күләмнәрдә сәүдә итү өчен бердәнбер Кытай порты булган. Нәнҗин килешүе буенча (1842) — 5 портлар исәбендә чит ил сәүдәсе өчен ачылган. Инглиз-франк-кытай сугышыннан (1856 — 60) Гуаңҗуда чит ил (инглиз-француз) концессиясе барлыкка килгән. 1938 — 45 еллардла япон оккупациясе астында булган.

Административ бүленеш

Map
Ливән Юэчү Хайҗу Тәнхе Байюнь Хуаңпу Панью Хауду Нәнша Җеңчең Цуңхуа
Исем	Кытайча	Пиньинь	Халык (2010 ел)	Мәйдан (км2)	Халык тыгызлыгы (/км2)
Юэчү районы	越秀区	Yuèxiù Qū	1,157,277	33.80	34,239
Ливән районы	荔湾区	Lìwān Qū	898,204	59.10	15,198
Хайҗу районы	海珠区	Hǎizhū Qū	1,558,663	90.40	17,242
Тәнхе районы	天河区	Tiānhé Qū	1,432,431	96.33	14,870
Байюнь районы	白云区	Báiyún Qū	2,222,658	795.79	2,793
Хуаңпу районы	黄埔区	Huángpù Qū	831,600	484.17	1,717
Панью районы	番禺区	Pānyú Qū	1,764,869	786.15	2,245
Хуаду районы	花都区	Huādū Qū	945,053	970.04	974
Нәнша районы	南沙区	Nánshā Qū	259,899	527.65	493
Җеңчең районы	增城区	Zēngchéng Qū	1,036,731	1,616.47	641
Цоңхуа районы	从化区	Cónghuà Qū	593,415	1,974.50	301
Барлык			12,700,800	7,434.40	1,708

Икътисад

Гуаңҗу — Көньяк Кытайның икътисади үзәкләреннән берсе. Йөк әйләнеше буенча Көньяк Кытайның иң зур порт. Тимер юллар төене, халыкара аэропорт бар. Сәнәгать тарммакларыннан тукымачылык, азык-төлек, гомуим машиналар төзү, кара металлургия, кәгазь, химия, төзелеш материаллары сәнәгатьләре үсеш алган.

Мәдәният

Берничә югары уку йорт, шул исәптә Сүн Ятсен исемендәге университет (1924), табибият, педагогия, малия-икътисад институтлары, ботаника бакчасы һ.б. бар.