Qarluq telläre
Qarluq telläre — törki tellärneñ ber törkeme, Üzäk Aziädä häm Könçığış Törkistanda taralğan. Könbatış qarluq-uyğır häm qarluq-xäräzem (çağatay) törkemnärenä bülenä.
| Qarluq telläre | |
 | |
| Astörkemnär |
|
|---|---|
| Tel ğäiläse | |
Qarluq tellärenä üzbäk tele häm uyğır tele qarıylar.
Qarluq tellärendä yaqınça 60 mln. keşe söyli.
Tarix үзгәртү
Bügenge qarluq telläre borınğı qarluq telennän çıqqannar. Borınğı qarluq tele VIII-XV ğasırlarda Üzäk Aziädä taralğan bulğan, Qarluq qahanlığında (766-940) näq qarluq telendä söyläşkännär.
Borınğı qarluq tele soñraq çağatay häm qaraxanid telläre nigezendä yatqan, soñraq üzbäk tele, uyğır tele, ili-törki telenä äylängän.
Taswir үзгәртү
Qarluq-uyğır tele d-törendäge tellärgä qarıy. Qarluq-uyğır yazu tele şulay uq qaraxanid tele dip yörtelä, şulay uq borınğı uyğır tele bulğan.
Qarluq-xäräzem telläre j-törendäge tellärgä qarıy. Qarluq-xäräzem yazu tele çağatay tele dip yörtelä, ul Altın Urda qayber öleşlärendä dä qullanılğan, anıñ nigezendä türki tel bulğan.
Bügenge qarluq-xäräzem telläre - üzbäk tele häm uyğır tele.
Tatar telennän ayırmalı bularaq qarluq tellärendä singarmonizm yuğalğan.
Çağıştıru үзгәртү
| Tellär | Cömlä |
|---|---|
| Tatarça | Balalar mäktäptä telebezne latin älifbası belän yaza. |
| Üzbäkçä | Bolalar maktabda tilimizni latin alifbosi bilan / ila yozadi. |
| Uyğırça | Balilar mektepte tilimizni latin elipbesi bilen yazidu. |
Sıltamalar үзгәртү
- БОРЫНГЫ ТӨРКИ ТЕЛЛӘР(үле сылтама) Татар энциклопедиясе
- Э. Р. Тенишев (ред.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002;
- Языки мира. Тюркские языки. М., 1997, Бишкек, 1997.
- Johanson, Lars and Csató, Éva Ágnes (1998). The Turkic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5.
- Menges, Karl H. (1995). The Turkic Languages and Peoples. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03533-1.
- А. Н. Самойлович. Тюркское языкознание. Филология. Руника. М., 2005
- Э. Р. Тенишев (ред.). Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкции. М., 2002.