Osami Nagano

Osami Nagano (yap. 永野修身; 1880 yılnıñ 15 iyüne, Koçi — 1947 yılnıñ 5 ğinwarı, Tokio) — İkençe bötendönya suğışı waqıtında Yaponiä imperator flotınıñ General’ ştabı^[en] başlığı bulğan flot marşalı^[vi].

Osami Nagano yap. 永野修身
Tuu datası	15 iyün 1880
Tuu urını	Koçi
Ülem datası	5 ğinwar 1947 (66 yäş)
Ülem urını	Tokio
Eşçänlek töre	ofitser
İälek	Yaponiä imperiäse
Ğäskär töre	Yaponiä imperator flotı[en]
Xezmät yılları	1900—1945
Däräcä	flot marşalı
Bäreleşlär/suğışlar	Räsäy-Yaponiä suğışı Berençe bötendönya suğışı İkençe bötendönya suğışı

Biografiäse

Koçida elekkege samuray ğailäsendä tuğan. 1900 yılda xärbi-diñgez akademiäsen^[en] ölgereş buyınça 105 keşe arasınnan ikençe bulıp tämamlağan. Xezmäten 1900 yılnıñ 13 dekäberendä «Haşidate^[en]» kreyserında miçman däräcäsendä başlağan. Şul uq däräcädä «Asahi^[en]» qorabında xezmät itkän. Keçe leytenantqa qädär kütärelgännän soñ «Asama^[en]» kreyserına küçerelgän.

1904—1905 yıllardağı Räsäy-Yaponiä suğışında «İtsukuşima^[en]» kreyserında artilleriä belän komandalıq itkän. Leytenant däräcäsen alğaç, «Şikişima^[en]» qorabına küçerelgän. 1909 yılda Yuğarı xärbi-diñgez akademiäsen^[en] tämamlağan. «Katori» qorabında artilleriä belän komandalıq itkän.

1913—1915 yıllarda AQŞta tärcemäçe bulıp eşlägän, ber ük waqıtta Harward xoquq mäktäbendä^[en] belem alğan. Berençe bötendönya suğışında «Nisşin^[en]» häm «İwate^[en]» kreyserlarında administrativ wazifada eşlägän. 1919 yıldan — «Hirado» liniä qorabı komandirı. 1920 yılnıñ 1 dekäberennän 1923 yılnıñ 10 noyäberenä qädär Nagano AQŞta Yaponiäneñ xärbi-diñgez attaşesı^[en] sıyfatında bulğan, Waşiñton konferensiäse eşendä qatnaşqan.

Tuğan ilenä qaytqaç, kontr-admiral däräcäsen alğan. 1924 yılnıñ 5 fevralennän — Genştab idäräse başlığı, şul uq yılnıñ 1 dekäberennän — 3nçe kreyser eskadrası komandirı. 1925 yılnıñ 20 aprelennän 1926 yılnıñ 20 avgustına qädär — 1nçe ekspeditsion flot, 1927 yılnıñ 1 fevralennän 1928 yılnıñ 15 ğinwarına qädär — öyränü flotı komandaçısı.

1928 yılnıñ 10 dekäberendä xärbi-diñgez akademiäse^[en] direktorı itep bilgelängän. 1930 yılnıñ 6 oktäberennän 1931 yılnıñ 10 oktäberenä qädär — diñgez Genştabı başlığınıñ berençe urınbasarı, instruktorlıq idäräse eşe kuratorı bulğan, 1931 yılğı Jeneva konferensiäse eşendä qatnaşqan. 1933 yılnıñ 15 noyäberennän — Yokosukada xärbi-diñgez bazası komandaçısı. 1934 yılnıñ 15 noyäberennän 1936 yılnıñ fevralenä qädär — xärbi-diñgez kiñäşçese. Flot citäkçelegeneñ «urtaça» qanatına qarağan. 1935 yılda — London xärbi-diñgez konferensiäsendä^[en] töp delegat.

1936 yılnıñ 9 martınnan 1937 yılnıñ 23 ğinwarına qädär — premyer-ministr Koki Hirota^[en] kabinetında diñgez ministrı^[en]. 1937 yılnıñ 2 fevralendä Berläşkän flot^[en] (häm ber ük waqıtta 1nçe flot^[en]) komandaçısı itep bilgelängän, flotnı suğışqa äzerläw belän citäkçelek itkän.

1941 yılnıñ 9 aprelendä xärbi-diñgez flotı Genştabı başlığı itep bilgelängän, İkençe bötendönya suğışınıñ küpçelek öleşendä iñ yuğarı däräcäle ofitser bulğan, gärçä ul yaxşı lider bula almasa da, çönki üz wazifalarınıñ şaqtıy öleşen Osami üz qul astındağılarğa tapşırğan. Nagano «Nanşinron^[en]» ideologiäse tarafdarı bulsa da, ul AQŞ belän suğışırğa kiräkmi dip sanağan. Nagano xätta İsoroku Yamamoto^[en] täqdim itkän Pörl-Harborğa höcümgä^[en] qarşı çıqqan, läkin Yamamoto otstavkağa kitü belän yanağaç, bireşkän.

1943 yılda flot marşalına qädär kütärelgän. Kiläse yılda, şulay da, xärbi strategiäneñ uñışsızlığı arqasında ul imperator Hirohitonıñ yaxşı mönäsäbäten yuğaltqan, ul premyer-ministr Hideki Tocoğa^[en] häm flot ministrı Şigetaro Şimadağa^[en] 1944 yılnıñ 21 fevralendä Naganonı wazifasınnan töşerergä boyırğan. Suğışnıñ qalğan öleşe Nagano xökümät qarşında kiñäşçe bulğan.

Yaponiä ciñelüwennän häm anı okkupatsiädän soñ 1946 yılnıñ martında Amerika ğäskärläre tarafınnan qulğa alınğan. Yıraq Könçığış öçen Xalıqara xärbi tribunal^[en] tarafınnan «A klasslı xärbi cinayätçe» bularaq klassifikatsiälängän. Añardan soraw alğan ofitserlar Naganonı «xezmättäşlek itärgä teläwçe», «tere», «ziräk» häm «amerikalılar belän duslaşırğa teläwçe» dip taswirlağannar. Xökem tämamlanğançı, pnevmoniä qatlawlanuwı bularaq üskän yöräk öyänägennän 49nçı armiä meditsina üzägendä (xäzerge İzge Luka xalıqara hospitale) wafat bulğan.

Däräcälär

• Ofitserlıqqa kandidat (13 dekäber 1900)
• Keçe ober-ofitser (18 ğinwar 1902)
• Urta ober-ofitser (26 sentäber 1903)
• Baş ober-ofitser (12 ğinwar 1905 )
• Keçe ştab-ofitser (1 dekäber 1910)
• Urta ştab-ofitser (1 dekäber 1914)
• Baş ştab-ofitser (1 dekäber 1918)
• Keçe admiral (1 dekäber 1923)
• Urta admiral (1 dekäber 1927)
• Baş admiral (1 mart 1934)
• Flot marşalı (21 iyün 1943)

Ädäbiät

• D'Albas, Andrieu. Death of a Navy: Japanese Naval Action in World War II(ингл.). — Devin-Adair Pub, 1965. — ISBN 0-8159-5302-X.
• Dull, Paul S. A Battle History of the Imperial Japanese Navy, 1941-1945(ингл.). — United States Naval Institute, 1978. — ISBN 0-87021-097-1.
• Evans, David. Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy, 1887-1941(ингл.). — US Naval Institute Press, 1979. — ISBN 0-87021-192-7.
• Parshall, Johnathan. Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway(ингл.). — Potomac Books, 2005. — ISBN 1-57488-923-0.
• Tucker, Spencer C. World War II at Sea:An EncyclopediaКалып:Ref-und. — ABC-Clio Inc, 2011. — ISBN 1-59884-457-1.

Sıltamalar

• Chen, Peter. Nagano Osami. World War II Database. әлеге чыганактан 2012-12-05 архивланды. 2007-08-03 тикшерелгән.
• Nishida, Hiroshi. Materials of IJN: Nagano, Osami. Imperial Japanese Navy. әлеге чыганактан 2012-12-05 архивланды. 2007-08-03 тикшерелгән.
• United States Strategic Bombing Survey. Interrogations of Japanese officials. әлеге чыганактан 2012-12-05 архивланды. 2007-08-03 тикшерелгән.
• How Japs Fight, Time Magazine (1943-02-15). 14 август 2008 тикшерелде.

 2008 елның 6 февраль көнендә архивланган.