Neft çitkä çığaruçı illär oyışması

Neft çitkä çığaruçı illär oyışması (inglizçä The Organization of the Petroleum Exporting Countries; OPEC) - neft çığaruçı illär tarafınnan neft bäyälären stabil xäldä saqlaw maqsatınnan buldırılğan xalıqara, xökümätara oyışma (kartel).

Neft çitkä çığaruçı illär oyışması OPEC The Organization of the Petroleum Exporting Countries
Ştab-fatirı	Vena şähäre
Tör	xalıqara, xökümätara oyışma (kartel)
Räsmi tel	inglizçä
Citäkçelär	Prezident - Röstäm Ğäsemi, Ğomum särqätibe - Ğabdulla Säläm äl-Bädri
Nigezlängän	1960 yıl
Säxifä	opec.org

Oyışmanıñ illär-äğzaları (äflisun töse - elekke äğzaları)

Oışmağa 13 il kerä:

• İran
• Ğiraq
• Küwäyt
• Soğud Ğäräbstanı
• Venesuela
• Qatar
• Liviä
• Berläşkän Ğäräb Ämirlekläre
• Älcäzair
• Nigeriä
• İkwadur
• Angola
• İndoneziä

Ştab-fatirı Vena şähärendä urnaşqan. Ğomum särqätibe - Ğabdulla Säläm äl-Bädri (2007 yıldan).

1998 yıldan Räsäy OPEC oyışmasına küzätüçe bularaq kerä häm barlıq utırışlarında qatnaşa başlıy.

Tarix

1960 yılda Bağdad şähärendä oyışa. Nigez saluçılar illär: İran, Ğiraq, Küwäyt, Soğud Ğäräbstanı, Venesuela. Oyıştırunıñ töp maqsatı: yaña bäysez däwlätlär üz çimal östennän käntrül alu teläge.

Başta transnatsional' şirkätlär monopoliäsenä qarşı köräş itä: Exxon, Royal Dutch Shell, Texaco, Chevron, Mobil, Gulf Oil, British Petroleum.

1970 yılda üz cirendä oyışmanıñ illäre neft çığarunı üz käntrül astına ala.

OPEC kvotaları

OPEC kvotaları (öleşläre), meñ barrel kön sayın

İl	Öleş (01/07/05)	Çığaru (01/07)	Çığaru mömkinlege
Älcäzair	894	1372	1 430
Angola	1 900	1 700	1 700
İkwadur	520	500	500
İran	4 110	3 700	3 750
Ğiraq		1,481
Küwäyt	2 247	2 500	2 600
Liviä	1 500	1 650	1 700
Nigeriä	2 306	2 250	2 250
Qatar	726	810	850
Soğud Ğäräbstanı	10 099	8 800	10 500
Berläşkän Ğäräb Ämirlekläre	2 444	2 500	2 600
Venesuela	3 225	2 340	2 450
Barlıq	31 422	30 451	32 230

Sıltama

• www.opec.org Räsmi säxifäse