Янырыс
Янурыс белән бутамагыз.
| Янырыс | |
|---|---|
 | |
| Ил | Россия |
| Регион | Башкортстан |
| Район | Ишембай районы |
| Координатлар | 53°41'8"тн, 56°21'18"кнч |
| Халык саны |  748 кеше |
| Милли состав | татарлар |
| Сәгать кушагы | UTC+6 |
| Телефон коды | +7 34752 |
| Почта индексы | 453237 |
Янырыс – Ишембай районындагы татар авыл, Янырыс авыл советы үзәге. Район үзәгеннән төньяк-көнчыгышка 43 км һәм Стәрлетамак тимер юл станциясеннән көнчыгышка таба 39 км еракта Кыявык елгасы (Җигән елгасы кушылдыгы) буенда урнашкан.
Сыйфатлама үзгәртү
Халкы: 1906 елда — 1708 кеше; 1920 — 2107; 1939 — 2014; 1959 — 1403; 1989 — 927; 2002 — 896; 2010 — 748 кеше. Башкорт теленең җигән сөйләше[1] һәм татар теленең тепекәй сөйләше таралган.[2] Урта мәктәп, балалар бакчасы, фельдшер акушерлык пункты, мәдәният йорты, китапханә, мәчет бар.
Тарихи белешмә үзгәртү
Авылга 18 гасырның 1нче яртысында Нугай даругасы Юрматы вулысы Кыявык авылы башкортлары Яңа Кыявык исеме белән нигез сала. 1749 елда куртым килешүе буенча биредә Сарман районы территориясендәге Янурыс авылыннан җирсез башкортлар һәм ясаклы татарлар (алар соңыннан типтәрләр катламына күчә), соңрак шундый ук шартларда — мишәрләр килеп утыра. 1795 елда 25 йортта 124 кеше яшәгән, 1865 елда 165 йортта — 936 кеше. Малчылык, игенчелек белән шөгыльләнгәннәр, заводларда эшләгәннәр; шөгыльләр арасында урман кәсебе күрсәтелгән. Мәчет, училище, 28 сәүдә кибете булган. 19 гасыр уртасыннан хәзерге исемен йөртә. 1906 елда 3 мәчет, мануфактура һәм 4 бакалея кибете, су тегермәне, икмәк склады (мөгәҗи) теркәлгән.
Авылның танылган кешеләре үзгәртү
- Ю.А.Кәримов
- Ф.А.Рәхимгулова - шагыйрә, БАССР атказанган мәдәният хезмәткәре (1981).
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Шәкүров Р. З. Башҡорт диалектологияһы. — Китап. — ISBN 978-5-295-05479-2.(башк.)
- ↑ Баязитова Ф.С., Хәйретдинова Т.Х., Барсукова Р.С., Садыйкова З.Р., Рамазанова Д.Б., Татар халык сөйләшләре. Ике китапта. 1нче китап. 357-372 битләр.
Чыганаклар үзгәртү
- Башкорт энциклопедиясе (башк.)