Якты (Актаныш районы)
Якты (рус. Якты) ― Татарстан Республикасы Актаныш районына караган, 1965 елдан юкка чыккан торак пункт (авыл) [1].
| Якты | |
 |
География
үзгәртүХәзерге Татарстан Республикасының көнчыгыш өлешендә, Актаныш районы территориясендә, район үзәге Актаныштан 25 чакрым төньяк-көнбатыштарак, Бүләк һәм Буазкүл авыллары арасында урнашкан булган. Камбарка тимер юл станциясеннән 70 чакрым ераклыкта, Дербешка пристаненнән 20 чакрымда була[2].
Климат
үзгәртү| Тәүлек буена һаваның уртача температурасы | ||||||||||||
| Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -11.2 °C | -11.1 °C | -5.9 °C | 3.8 °C | 12.5 °C | 17.8 °C | 19.9 °C | 17.1 °C | 11.5 °C | 3.8 °C | -5.3 °C | -10.4 °C | 3.5 °C |
Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb[3]. Уртача еллык һава температурасы 3.5 °C.[4]
Административ бүленеш
үзгәртү1948 елдан Актаныш районының Татар Ямалысы авыл советы, 1956 елдан ― Тат. Суыксу авыл советы, 1963 елдан ― Минзәлә районының Тат. Суыксу авыл советы составында[5].
Халкы
үзгәртүТарих
үзгәртү1930 елда яңа торак пунктка Иске Семиостровтан күченеп килүчеләр нигез салган[2].
«Якты» күмәк хуҗалыгы төзелгән. 1944―1947 елларда колхоз белән Мәхмүзә Гомәрова (Тимерова, 1916―2006) идарә иткән. 1945 елда колхозчылар язгы чәчүне 1 майга төгәлләгәннәр, райкомның күчмә Кызыл Байрагына лаек булганнар[2].
Илдә күмәк хуҗалыкларны эреләндерү сәясәте башлангач, 1950 елда «Байкал» (үзәге Бүләк авылы[6]), 1951 елда «Трактор» (үзәге Карт авылы[7]) хуҗалыклары белән, 1959 елда «Авангард» (үзәге Тат. Суыксу авылы[8]) хуҗалыгы белән берләшәләр, соңрак бөтенесе бергә «Гигант» хуҗалыгына әйләнәләр. Бөек Ватан сугышы елларында Совет Армиясе һәм Хәрби-Диңгез флотын тәэмин итүдәге хезмәтләре өчен «Гигант» хуҗалыгы I дәрәҗә Ватан сугышы ордены белән бүләкләнгән (СССР Югары Советы президиумының 1985 елның 4 маенда чыккан Указы). Әлеге олы бүләккә һәр авылның да саллы өлеше кергән[2].
Авыл халкы Тат.Ямалы авыл җирлегенә керүче Бүләккә күченә[2].
1965 елны 23 июлендә рәсми рәвештә торак пунктның яшәүдән туктавы игълан ителгән[2].
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Исчезнувшие села и деревни Актанышского района. Исчезнувшие села и деревни Республики Татарстан
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ф. М. Моратов, Й. Ә. Хуҗин. Актаныш – туган җирем. Икенче басма. К.: 2010, 458нче бит.
- ↑ World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna
- ↑ NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International
- ↑ 5,0 5,1 Якты, населенный пункт. Исчезнувшие НП-2016.pdf
- ↑ История села Буляк. tatobzor.ru
- ↑ История села Картово. tatobzor.ru
- ↑ История села Татарские Суксы. tatobzor.ru
Әдәбият
үзгәртү- Ф. М. Моратов, Й. Ә. Хуҗин. Актаныш – туган җирем. Икенче басма. К.: 2010, 458нче бит.
Сылтамалар
үзгәртү- Татарстанның югалган авыллары. 2015 елның 25 май көнендә архивланган.