Юрий Гагаринский
Юрий Владимирович Гагаринский (16 февраль 1915 ел, Полтава губернасы Гадячский өязенең Петровка авылы - 1976 елның 22 гыйнвары, Владивосток) - совет органик булмаган химик, химия фәннәре докторы (1964), профессор (1967), СССР Фәннәр академиясенең әгъза-корреспонденты (1970).
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Туу датасы | 16 февраль (1 март) 1915 |
| Туу урыны | Палтау губернасы, Россия империясе |
| Үлем датасы | 22 гыйнвар 1976 (60 яшь) |
| Үлем урыны | Владивосток, РСФСР, СССР |
| Һөнәр төре | химик |
| Эшчәнлек өлкәсе | Органик булмаган химия |
| Әлма-матер | МДУның химия факультеты[d] |
| Гыйльми дәрәҗә | РФА әгъза-корреспонденты[d] |
| Академик дәрәҗә | химия фәннәре докторы[d] |
| Бүләкләр |
   |
Биографиясе үзгәртү
Авыл табибының улы (гаиләдә бишенче бала, әнисе аны 48 яшендә тудырган). Әтисе үлгәч, ул Мәскәүгә күченә, ул вакытта олы абыйлары һәм сеңелләре анда яшәгән була.
Мәскәү дәүләт университетының химия факультетын тәмамлай (1937, кызыл диплом белән тәмамлый). Аспирантурага укырга керергә җыена, ләкин анкетада абыйсының Ак Армиядә хезмәт иткәнен, аннары Болгариягә күченүен күрсәтеү сәбәпле, ул комсомолдан куыла.
Калинин өлкәсенең Редкино авылындагы урта мәктәптә математика һәм физика укытучысы,(1937-1939), Клин ясалма җепсел заводында смена инженеры (1939-1941).
1941-1946 елларда ул Кызыл Армиядә хезмәт итә, Бөек Ватан сугышында катнашучы, соңгы хәрби дәрәҗәсе подполковник, армиянең химия бүлеге начальнигы. Демобилизациядән соң ул Мәскәү дәүләт университетының термохимия кафедрасында фәнни хезмәткәр була.
1947-1961 елларда ул СССР химия сәнәгатенең «ябык» фәнни тикшеренү институтында эшләй. Атом проектында катнашучы, ул уран, полоний, тритий һәм башка радиоактив элементларның химиясе һәм технологиясе мәсьәләләре белән шөгыльләнә. Уран фторидлары җитештерү өчен химия һәм технология темасы аның кандидатлык һәм докторлык диссертацияләренең, аннары Л. А. Хрипин белән бергә язылган «Тетрафторид урана» монографиясенең нигезен тәшкил итә.
1961 елда ул Новосибирскка күченә, СССР Фәннәр академиясенең Себер филиалының органик булмаган химия институты фәнни хезмәткәре, уран һәм торий химиясе лабораториясен җитәкләй. 1966 елдан - СССР Фәннәр академиясенең Ерак Көнчыгыш филиалының Химия бүлегендә, ул аның җитәкчелегендә 1970 елда. Ерак Көнчыгыш фәнни үзәгенә үзгәртелә.
Химия фәннәре докторы (1964). Профессор (1967). СССР Фәннәр академиясенең әгъза-корреспондены (1970) .
Фәнни кызыксынулары өлкәсе: галогенидлар, оксидлар һәм башка уран кушылмаларының термодинамик үзлекләре, органик булмаган кушылмаларның кристаллик структуралары.
Мактаулы исемнәре һәм бүләкләре үзгәртү
- Кызыл Йолдыз ордены (1944),
- 1- нче дәрәҗәдәге Ватан сугышы ордены (1945),
- Кызыл Байрак Хезмәт ордены (1975)
Искәрмәләр үзгәртү
Әдәбият үзгәртү
- [Гагаринский Юрий Владимирович Юрий Гагаринский] — ЗСЭ