Sün Yat-sen

(Сунь Ятсен битеннән юнәлтелде)


Sün Yat-sen (qıtayça 孫逸仙, pinyin Sūn Yìxiān, ädäbi quşımta Sün Ven) (1866-1925) - Qıtay inqıylabçısı, Gomindan firqäsenä nigez saluçı.

Sün Yat-sen
qıtayça 孫逸仙, pinyin Sūn Yìxiān
Sün Yat-sen
Bayraq
Bayraq
Qıtay Cömhüriäte waqıtlı prezidentı

1912
aña qädär: nigezlänä
däwamçısı: Yuän Şikay
Tuu: 12 noyäber 1866(1866-11-12)
Tuu urını: Qıtay
Ülem: 12 mart 1925(1925-03-12) (58 yäş)
Ülem urını: Xanbalıq, Qıtay

Qıtayda iñ xörmätlängän säyäsät eşlekleläreneñ berse. 1940 yılda (ülgäç) "millät atası" atamasına layıq bula.

Eşçänlek үзгәртү

1895-1911 yıllarda Sün belän iptäşläre 10 uñışsız kütäreleş oyıştıra.

Sinhay inqıylabınnan soñ 1911 yılda Qıtay Cömhüriäte iğlan itelä, Sün Yat-sen anıñ prezidentı itep saylana.

1912 yılnıñ 1 ğinwarında Sün waqıtlı prezident wazifasına kerä, bu Qıtay Cömhüriätenä nigez salu datası bulıp sanala.

Läkin Yuän Şikay xärbi yanawı säbäple Sün Yaponiägä qaçarğa mäcbür bula, anda ul Gomindan firqäse tärtiben üzgärtä.

1921 yılda Gomindan Sün tuğan töbäge Guandunda xäkimiätne ala.

1924 yılda Sün üz ğäskärenä sovetlar xärbi belgeçlären çaqıra.

1925 yılda bawırnıñ yaman şeşe awırtuınnan ülgän. Nankin şähärendä törbädä kümelgän.

Ädäbiät үзгәртү

  • Матвеева Г. С. Отец республики: Повесть о Сунь Ят-сене. — М.: Политиздат, 1975. — (Пламенные революционеры) — 398 с, ил.
  • И. Ермашев Сунь Ят-сен. — М.: Молодая гвардия, 1964. — (Жизнь замечательных людей)
  • Сунь Ят-сен. 1866—1966. К столетию со дня рождения. *Сборник статей, воспоминаний и материалов. — М.: Гл. редакция восточной литературы, 1966.
  • Сунь Ятсен. Избранные произведения. — М. Наука, 1985.
  • Тихвинский С. Л. Завещания китайского революционера: Сунь *Ятсен: жизнь, борьба и эволюция политических взглядов. — М.: Политиздат, 1986. — 224 с.