Сергей Петрович Хромов 22.08. 1904, Бронницы, Мәскәү губернасы, Россия империясе — 29 апрель 1977, Мәскәү, Мәскәү өлкәсе, ССРБ) — совет һәм Россия галим-метеорологы һәм климатологы, география фәннәре докторы, профессор (1938), РСФСР-ның атказанган фән эшмәкәре (1975), инженер-майор (1943 елдан).

Җенес ир-ат
Туу датасы 4 (17) сентябрь 1904
Туу урыны Бронницы, Мәскәү губерниясе, Россия империясе
Үлем датасы 29 апрель 1977(1977-04-29) (72 яшь)
Үлем урыны Мәскәү, СССР
Җирләнгән урыны Ваганьков зираты[d]
Эш урыны Хәрби-космик академия[d]
Академик дәрәҗә география фәннәре докторы[d]
Бүләкләр
Хезмәт Кызыл Байрак ордены

Биографиясе үзгәртү

1922 елда 1-нче Мәскәү гимназиясен тәмамлый һәм Мәскәү университетының физика-математика факультетына укырга керә. Аны 1928 елда гидрометеоролог сөнәре буенча тәмамлый[1]. 1924 елдан уку белән беррәттән Дәүләт геофизика институтының обсерваториясендә техник булып, ә 1926-1946 елларда — Мәскәү өлкә һава торышы бюросында (хәзерге Гидрометүзәк) эшли[2]. 1937 елда кандидатлык диссертациясе якламыйча аңа физика-математика фәннәре кандидаты гыйльми дәрәҗәсе бирелә[1].

Кызыл Армия институтында эшли. Бөек Ватан сугышы елларында армия өчен мөһим әһәмияткә ия булган эш алып бара. Хромов хәрби метеорологлар әзерләү эшендә актив катнаша, фронт метеохезмәт тәҗрибәсен өйрәнеү һәм аның эшендә ярдәм оештыру өчен берничә тапкыр фронтка чыга[3].

1946 елдан Ленинградта, анда 1946-1953 елларда Ленинград дәүләт университетының география факультетында метеорология һәм климатология кафедрасы мөдире була, бер ук вакытта Арктика институтында һәм А. Ф. Можайский исемендәге Хәрби-инженерлык академиясендә эшли. Кире Мәскәүгә кайтканнан соң 1953 елда Мәскәү дәүләт университетының география факультетында метеорология һәм климатология кафедрасы мөдире булып эшли (сыйфатында 1973 елга кадәр була).

1977 елның 29 апрелендә Мәскәүдә вафат була. Ваганьково зиратында җирләнгән (11 уч.)[2][4].

Фәнни эшмәкәрлеге үзгәртү

Совет синоптик метеорология һәм климатология мәктәбенә нигез сала, һава хезмәте практикасына фронт метеохезмәте тәҗрибәсен гамәлгә индерә.

Һава торышына, тулай һава әйләнешенә, тропик метеорологиягә, котып өлкәләрнең һәм гомуми алганда планетабызның климатына багышланган якынча 150 хезмәт авторы. Беренче ватан «Метеорология сүзлеге» (1955) (үзенең катыны, шулай ук метеоролог, Лидия Ивановна Мамонтова белән автордашлыкта) төзей.

40 фән кандидатының гыйльми җитәкчесе, аннары алардан 12 кеше докторлык диссертациясе яклый[1].

Кайбер хезмәтләре:

  • Введение в синодический анализ. Изд. УГМС. 1935.
  • Основы синодический метеорологии, Л., 1948.
  • Атмосфера циркуляция и погода на пути «Оби» в плавание 1956-1957 гг. // Труды СА. — 1959.- К. 5. — С. 27-83.
  • К 75-летию Тура Бержер // Метеорология и гидрология. 1966. N 8.
  • Метеорология и климатология для географических факультетов, 2 изд., Л., 1968.
  • 100 лет нашей службы погоды // Метеорология и гидрология. 1972. N 10.
  • Солнечные циклы и климат // Метеорология и гидрология. — 1973. — N 9. — C. 93-110.
  • (соавт. Мамонтова Л. И.) Метеорологический словарь. Издание третье, переработанные и дополненное. — Л. Гидрометео, 1974. — 568 с.
  • (соавт. Петросянц М. А.) Метеорология и климатология. М., 1994.

Искәрмәләр үзгәртү

  1. 1,0 1,1 1,2 Е.К. Семенов. Хромов С.П.. Сайт Географического факультета МГУ. әлеге чыганактан 2018-11-12 архивланды. 2019-12-15 тикшерелгән.
  2. 2,0 2,1 Сергей Петрович Хромов (1904-1977). Сайт ГОСУДАРСТВЕННЫЙ НАУЧНЫЙ ЦЕНТР РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ АРКТИЧЕСКИЙ И АНТАРКТИЧЕСКИЙ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ ИНСТИТУТ. 2019-12-15 тикшерелгән.
  3. Московский университет в Великой Отечественной войне, 2020
  4. Артамонов М. Д. Ваганьково. — М.: Моск. рабочий, 1991. — С. 176.

Әдәбият үзгәртү

  • Калесик С. В. К пятидесятилетие С. П. Хромова // Известия Г. — 1954. — К. 86. — Вып. 4, — С. 357-358.
  • Бугаев В. А., Джорджио В. А. Сергей Петрович Хромов (к 60-летию со дня рождения) // Метеорология и гидрология. — 1964. — № 8. — С. 55-57.
  • Сергей Петрович Хромов (к 70-летию со дня рождения) // Метеорология и гидрология. — 1974. — № 8. — С. Бер йөз унтугыз
  • Памяти Сергея Петровича Хромова // Хәбәрче Московского университета. 1977. — № 4. — C. 121.
  • Хромов С. П. (к 100-летию со дня рождения) // Метеорология и гидрология. — 2004. — № 9. — С. 117-118.
  • . — 1000 экз. — ISBN 978-5-19-011499-7.

Сылтамалар үзгәртү